Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłówna

[Warka]

Wie ktoś coś o tej niewiaście?

Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłówna (1705-1753), dramatopisarka, pierwsza żona Michała Kazimierza Radziwiłła szybko wciągnęła się w interesy domu radziwiłłowskiego i gorliwie się nimi zajmowała, zwłaszcza podczas częstych wyjazdów męża. Podczas niepokojów bezkrólewia Franciszka Radziwiłłówna pozostawała sama w Nieświeżu i zyskała nawet pochwałę swej, niechętnej dla niej dotychczas, teściowej za skuteczną opiekę nad dobrami radziwiłłowskimi. Franciszka Radziwiłłówna interesowała się rozwojem urzeckiej manufaktury zwierciadlanej i wydawała odpowiednie polecenia jej zarządcy. Dnia 3 maja 1744 roku Franciszka została damą cesarskiego Orderu Krzyża Gwiaździstego. Pod wpływem Franciszki Radziwiłłównej podniósł się poziom kulturalny Nieświeża. Księżna starała się szerzyć zainteresowanie literaturą wśród swego otoczenia i w tym celu uporządkowała i powiększyła zaniedbaną bibliotekę zamkową.

Zapraszam do dyskusji.

[Marshal]

wiki:

Franciszka Urszula Radziwiłłowa (ur. 13 lutego 1705 w Czartorysku na Wołyniu, 23 maja 1753 w Pucewiczach koło Nowogródka) – polska arystokratka (księżna), dramatopisarka i poetka późnego baroku.

Była córką Janusza Korybuta ks. Wiśniowieckiego, żoną Michała Kazimierza „Rybeńko” Radziwiłła, matką Karola „Panie Kochanku”.

Poza Listami do męża pisanymi (ok. 1728), Przestrogami córce mojej Annie Marii (1738), poza dziełkiem O obowiązkach żołnierza chrześcijańskiego (1748) była autorką 16 utworów scenicznych, drukowanych w 1754 jako Komedie i tragedie przednio dowcipnym wynalazkiem, wybornym wiersza kształtem, bujnością rzeczy i poważnymi przekładami znamienite. Utwory te noszą na sobie wyraźne cechy baroku, ale otwierają się też na klasycyzm. Radziwiłłowa łączy fantastykę, groteskę z klasyczną przejrzystością stylu. Znała komedie Moliera i przetwarzała je. Tak np. utwór: Złoto w ogniu, pochodzący z 1750, zawiera całą scenę wyjętą i przerobioną z Moliera Szkoły żon. Ważne są trzy parafrazy Moliera Le Medecin malgre lui (Gwałtem doktór), Les Prerieuses ridicules (Komedia wytwornych i śmiesznych dzieweczek) oraz balet Les Amants magnifiques (Przejrzane nie mija).

Radziwiłłowa - gruntownie oczytana i wrażliwa na sztukę - jest poniekąd pisarką "amatorską", dziś jednak docenianą przez badaczy jako cenne zjawisko na pograniczu baroku i oświecenia w Polsce. Przyjaźniła się i korespondowała z poetką Antoniną Niemiryczową.
Bibliografia

* Franciszka Urszula Radziwiłłowa: Teatr. Wstęp: Julian Krzyżanowski. Warszawa 1961.
* Barbara Judkowiak: Słowo inscenizowane. O Franciszce Urszuli Radziwiłłowej - poetce. Poznań 1992.