Odezwa Naczelnego Wodza J. Piłsudskiego do mieszkańców byłeg

[Artur Rogóż]

Odezwa Naczelnego Wodza Do Mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego
Józef Piłsudski
Wilno, 22 kwietnia 1919 r.

Kraj Wasz od stu kilkudziesięciu lat nie zna swobody, uciskany przez wrogą przemoc rosyjską, niemiecką, bolszewicką, - przemoc, która, nie pytając ludności, narzucała jej obce wzory postępowania, krępujące wolę, często łamiące życie.
Ten stan ciągłej niewoli, dobrze mi znanej osobiście, jako urodzonemu na tej nieszczęśliwej ziemi, raz nareszcie musi być zniesiony i raz wreszcie na tej ziemi, jakby przez Boga zapomnianej, musi zapanować swoboda i prawo wolnego niczem nie skrępowanego wypowiedzenia się o dążeniach i potrzebach. :Wojsko Polskie, które ze sobą przyprowadziłem dla wyrzucenia panowania gwałtu i przemocy, dla zniesienia rządów krajem wbrew woli ludności wojsko niesie Wam wszystkim wolność i swobodę.
Chcę dać Wam możność rozwiązania spraw wewnętrznych, narodowościowych i wyznaniowych, tak, jak sami tego sobie życzyć będziecie, bez jakiegokolwiek gwałtu lub ucisku ze strony Polski.
Dlatego to, pomimo, że na Waszej ziemi grzmią jeszcze działa i krew się leje, nie wprowadzam zarządu wojskowego, lecz cywilny, do którego powoływać będę ludzi miejscowych, synów tej ziemi.

Zadaniem takiego zarządu cywilnego będzie:

1. ) Ułatwienie ludności wypowiedzenia się co do losu i potrzeb przez swobodnie wybranych przedstawicieli. Wybory te odbędą się na podstawie tajnego, powszechnego, bezpośredniego, bez różnicy płci głosowania.
2. ) Danie potrzebującym pomocy w żywności, poparcie pracy wytwórczej, zapewnienie ładu i spokoju, otoczenie opieką wszystkich, nie czyniąc różnicy z powodu wyznania lub narodowości.

Na czele zarządu postawiłem Jerzego Osmółowskiego, do którego bezpośrednio lub do ludzi, przez niego wyznaczonych, zwracajcie się otwarcie i szczerze we wszelkiej potrzebie i sprawach, które Was bolą i obchodzą.

Józef Piłsudski


Proclamation to the inhabitants of the former Grand Duchy of Lithuania • Józef Piłsudski
Proclamation to the inhabitants of the former Grand Duchy of Lithuania
Józef Piłsudski
Vilnius, 22 April 1919

For more than a century your country has not known liberty. It has been oppressed by the hostile force of the Germans, Russians, and Bolsheviks, who although never consulting the population, imposed foreign codes of conduct which frustrated your wants and interrupted your lives.

I, who was born in this unhappy land, am well acquainted with its state of perpetual oppression, a state which must be ended once and for all. Finally, in this land which God seems to have forgotten, freedom must reign, with the right of full and unrestricted expression of your wants and needs.
The Polish Army brings Liberty and Freedom to all of you. It is an army which I led here in person to expel the rule of force and violence, and to abolish governments which are contrary to the will of the people.
I wish to create an atmosphere for settling your nationality problems and religious affairs in a manner that you yourselves will determine, without any sort of force and pressure from Poland.
For this reason, even though martial action still resounds in the land and blood is still being shed, I am introducing a civil administration and not a military one, to which in due course I shall call members of the local population, sons of this land.
The aims of this Civil Administration will be as follows:

1. to allow the population, through freely elected representatives, to determine their own destiny and needs. The elections will take place on the basis of secret, universal, and direct voting, without distinction between the sexes;
2. to provide assistance for those who require it, to provide essential provisions, constructive employment, and an assurance of peace and harmony;
3. to care for all without reference to race or religion.

As the head of this Administration I have named Jerzy Osmolowski, to whom directly or to whose subordinates you may turn, openly and honestly, regarding any manner that brings you concern.
Vilnius, 22 April 1919. J. Pilsudski

Józef Piłsudski