Dzieje polityczne Bytomia w latach 1254 – 1355

Wiedza o lokalnych wydarzeniach, bohaterach, całej przeszłości regionu i jego miejscu w wydarzeniach o szerszym zasięgu terytorialnym. Powstanie miasta, historia miast, lokacje i akty lokacyjne. Wiedza o społeczności lokalnej, złożoności struktury społecznej i kulturowej różnorodności.
MaciekWielki
Posty: 171
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 18 mar 2011, 17:39

Dzieje polityczne Bytomia w latach 1254 – 1355

Post autor: MaciekWielki »

Dzieje Bytomia po lokacji w 1254 roku ściśle wiążą się z politycznymi decyzjami książąt polskich, których walka o władzę w XIII wieku nabrała na sile. Książę Władysław Opolski władający tak obszernym i znacząco gospodarczo księstwem był poszukiwanym partnerem nie tylko książąt polskich, ale również i króla czeskiego Przemysława Ottokara II, z którym Władysław Opolski trwał w sojuszu przez blisko dwadzieścia lat, aż do bitwy pod Suchymi Krutami, w której monarcha czeski pobity przez Rudolfa Habsburskiego stracił życie. Książę opolski mając tak potężnego sojusznika w osobie króla czeskiego, próbował w 1273 roku starać się nawet o koronę polską, jednak został pobity w 1273 roku przez wojska Bolesława Wstydliwego, na czym ucierpiał również Bytom. Przełomową datą dla Bytomia był rok 1281, kiedy to zmarł książę opolsko-raciborski Władysław, a jego księstwo zostało podzielone między czterech synów. Dzielnicę cieszyńska otrzymał Mieszko I, opolską – Bolesław I, raciborską – Przemysł, zaś Kazimierz – dzielnicę bytomsko-kozielską, w skład której wchodziły: Bytom, Koźle i Siewierz.

Niestety książę bytomski nie długo cieszył się niezależnością, gdyż 10 stycznia 1289 roku w Pradze, Kazimierz złożył hołd lenny królowi czeskiemu – Wacławowi II, który nadał mu księstwo bytomskie w lenno wieczyste, tym samym Kazimierz stał się lennikiem Wacława, a księstwo bytomskie weszło w obręb królestwa czeskiego. Kazimierz poza oddaniem księstwa bytomskiego w lenno Królowi Czech, dokonał jeszcze za swego życia wyznaczenie dzielnic w księstwie swoich trzech dorastających synów. I tak Władysław otrzymał księstwo kozielskie, Bolesław toszeckie, zaś Ziemowit przewidziany był na księcia osobnej dzielnicy bytomskiej, pokrywającej się z obszarem XIII wiecznej kasztelanii. Ostatecznie śmierć księcia bytomskiego Kazimierza 10 marca 1312 roku stała się powodem podziału jego księstwa na wspomniane wyżej trzy dzielnice. Podział księstwa trwał jednak krótko, gdyż w 1316 roku książę bytomsko-kozielski Władysław, prawdopodobnie otrzymał w posiadanie Toszek od swego brata Bolesława, który wyjechał na dwór króla węgierskiego Karola Roberta, gdzie otrzymał wysoką godność kościelną i państwową, w postaci arcybiskupstwa ostrzyhomskiego i kanclerstwa Węgier.

Po śmierci Bolesława 17 stycznia 1329 roku księstwo toszeckie formalnie przeszło w ręce Władysława, a następnie jego syna Bolka. Władysław, który władał spuścizną ojca przez prawie 40 lat, nie zdołał jednak uniezależnić się królów czeskich. Konflikt pomiędzy królem czeskim Janem Luksemburczykiem, a koronowanym w 1320 roku na króla polskiego Władysława Łokietka, był dla króla czeskiego kolejną okazją do potwierdzenia swej władzy na Śląsku. 19 lutego 1327 kiedy to wojska czeskie na czele z Janem Luksemburczykiem szły na Kraków, po drodze doszło do ponownego zhołdowania śląskich księstw. Zwierzchnictwo czeski potwierdził nie tylko książę bytomski Władysław, ale również książę cieszyński Kazimierz, książę niemodliński Bolko oraz książę raciborski Leszek. 24 lutego w Bytomiu hołd Janowi Luksemburczykowi złożył książę oświęcimski Jan I Scholastyk.

Mimo prób zjednoczenia dzielnic wyznaczonych w 1312 roku przez księcia bytomskiego Kazimierza swym synom przez Władysława, w kolejnych latach doszło jednak do dalszego rozdrobnienia dzielnicy bytomsko-kozielskiej. 21 lutego 1334 roku doszło do sprzedaży księstwa kozielskiego za kwotę 4000 grzywien. Władysław, książę bytomsko-kozielski zrzekł się praw do tej ziemi na rzecz księcia raciborskiego Leszka. Układ ten zawarty na 15 lat przewidywał możliwość wykupu księstwa kozielskiego za sumę 4000 grzywien, zaś w razie śmierci Leszka księstwo kozielskie miało wrócić do księcia Władysława. Ten jednak po ponownym przejęciu ziemi kozielskiej miał uiścić 4000 grzywien na rzecz Eufemii, siostry księcia Leszka. Układ ten przetrwał jednak tylko do 1336 roku, gdyż przedwczesna śmierć Leszka, spowodowała spór o spadek po Piastach raciborskich. Rok później Władysław odzyskał księstwo kozielskie, które zostało przekazane najstarszemu synowi Władysława – Kaźkowi. Po jego śmierci władzę władze w ziemi kozielskiej objął drugi syn Władysława – Bolko, również w tym okresie zostało utworzone odrębne księstwo gliwickie, w którym władzę objął Ziemowit. W 1337 roku panujący w Bytomiu i Koźlu Władysław dokonał sprzedaży księstwa siewierskiego Kazimierzowi, księciu cieszyńskiemu.

W księstwie bytomskim w wyniku m.in.: podziałów, sprzedaży i konfliktów narastało rozdrobnienie ziem, co znacznie uwidoczniło się po śmierci ostatniego piasta bytomskiego księcia Bolka w 1355 roku, kiedy to doszło do konfliktu o przejęcie władzy nad księstwem bytomskim między Konradem I oleśnickim a Kazimierz I cieszyńskim, do którego włączyła się również żyjąca rodzina zmarłego Bolka.

Tomasz Sanecki,

Bytom, 7 listopada 2012 r.

Artykuł przygotowany w oparciu o następujące źródła i opracowania:

Drabina Jan, Historia Bytomia 1254-2000, Bytom 2000.

Drabina Jan, Życie codzienne w Bytomiu. Od lokacji do I wojny światowej 1254-1914, Bytom 2006.

Historia Śląska, pod red. Marka Czaplińskiego, Elżbiety Kaszuba, Gabriela Wąsa, Rościsława Żerelika, Wrocław 2002.

Horwat Jerzy Krzysztof, Księstwo Bytomskie. Jego podziały do końca XV wieku, Gliwice 1993.

Szczur Stanisław, Historia Polski – Średniowiecze, Kraków 2002

Ślęzak Władysława, Bytom za panowania Piastów, Bytom 1996.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Historia lokalna”