Śląsk w polityce Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego
: 14 kwie 2013, 05:23
Sytuacja na Śląsku w początkach XIV wieku wyglądała zupełnie inaczej niż w pozostałych księstwach piastowskich, gdyż księstwa śląskie ulegały dalszym podziałom i nic w tej dzielnicy nie zapowiadało tendencji zjednoczeniowych. Na Dolnym i środkowym Śląsku powstały dwa księstwa, świdnickie i głogowskie, zaś w południowej części na Śląsku Górnym, następowało dalsze rozdrobnienie istniejących księstw.
W 1280 roku posiadłości Władysława opolskiego zostały podzielone między synów, w ten sposób, że Mieszko otrzymał Księstwo Cieszyńskie, Kazimierz Księstwo Bytomskie, Bolesław Księstwo Opolskie i Przemko Księstwo Raciborskie. Taka polityka śląskich Piastów, którzy prowadzili politykę rozdrabniania ziem Śląska, powodowała, że władcy tych księstewek byli niezdolni do samodzielnej polityki zagranicznej, a ponadto brak siły militarnej powodował, że nie mogli być niezależni wobec swych sąsiadów. Właśnie w tej sytuacji władcy czescy wykorzystując słabość książąt śląskich, próbowali uzyskać wpływy na Śląsku, co też się stało w 1291 roku, kiedy Wacław II doszedł do porozumienia z książętami Bolkiem opolskim i Mieszkiem cieszyńskim. Taka sytuacja spowodowała, że Wacław II mógł ingerować w wewnętrzne sprawy Polski, a ponadto niejednokrotnie książęta śląscy brali udział w wyprawach wojennych przeciwko Polsce.
Początek XIV wieku to okres szczytowego rozdrobnienia feudalnego na Śląsku, podział księstw na mniejsze w wyniku dużej liczby potomków męskich spowodowało, że na początku XIV wieku istniało 17 małych księstewek. Ich władcy formalnie podkreślający swą niezależność od innych książąt piastowskich, nie uznający, podobnie jak inni polscy książęta władzy księcia krakowskiego, uzależniali się w dużej mierze od innych władców, lawirując między polskimi książętami a Czechami, reprezentującymi wtedy znacznie większą siłę niż Polska.
Celem artykułu (podzielonego na kilka części) jest ukazanie polityki dwóch ostatnich Piastów na tronie polskim wobec Śląska, gdyż kiedy w 1320 roku Władysław Łokietek dokonał koronacji na króla Polski zmieniła się sytuacja międzynarodowa Królestwa Polskiego. Nie było już przecież kilku dzielnic, w których rządzili władcy według swego uznania, prowadząc politykę wrogą wobec swych sąsiadów niejednokrotnie szukając poparcia poza granicami, co powodowało mieszanie się obcych państwa w wewnętrzne sprawy Polski.
Od czasów zjednoczenia Polski, Władysław Łokietek i jego syn Kazimierz Wielki próbują aktywnie działać na rzecz powrotu księstw śląskich do granic Królestwa Polskiego. Śląsk w polityce dwóch ostatnich Piastów odegrał poważną rolę, był on kartą przetargową w stosunkach z Luksemburgami i Zakonem Krzyżackim, co po mistrzowsku wykonał przede wszystkim Kazimierz Wielki, którego poczynania miały na celu odzyskanie Śląska dla Polski.
Pierwsze kontakty jeszcze księcia krakowskiego Władysława Łokietka z książętami śląskimi należy wiązać z małżeństwem córki Łokietka, Kunegundy z księciem świdnickim Bernardem. Można to uznać za pierwszy krok książąt śląskich do nawiązania bliższych stosunków z Krakowem, ponadto w układzie z 27 czerwca 1315 roku Łokietek zawarł sojusz z Dania, Szwecją, Norwegią i Meklemburgią przeciwko Brandenburgii, a jako sojuszników księcia krakowskiego wymieniani są władcy Oświęcimia, Bytomia i Raciborza. Świadczy to o tym, że w chwili, kiedy Łokietek miał coraz większą władzę w poszczególnych dzielnicach i rozpoczął się proces ich jednoczenia, książęta śląscy uznali, że jego poparcie może uchronić niektórych książąt przed agresja ze strony czeskiej. Jednak koronacja Władysława Łokietka stworzyła dla dzielnicowych książąt śląskich zupełnie nową sytuację.
Władców Śląska określano powszechnie mianem książąt polskich, gdyż z Królestwem Polskim łączyła ich wspólna tradycja i gnieźnieńska prowincja kościelna. Jednak ta sytuacja nie sprzyjała integracji dzielnic śląskich z Polską, lecz przeciwnie książęta śląscy nie chcieli uznać wywyższenia Łokietka do rangi króla Polski, gdyż oznaczałoby to dobrowolną rezygnacje z suwerenności. Przynależność do Królestwa Polskiego złożyli w 1319 i 1320 roku Bernard świdnicki, Henryk głogowski, Konrad namysłowski, Przemko głogowski. Książęta ci nie uznawali jednak zwierzchniej władzy Łokietka, w pewnym stopniu czekali, jak dalej potoczą się wypadki. A sytuacja na Śląsku skomplikowała się po śmierci jednego z książąt głogowskich Bolesława oleśnickiego w 1321 roku. Brat Bolesława, Konrad namysłowski zajął ziemię oleśnicką, co spowodowało konflikt z Henrykiem VI wrocławskim. Do sporu wmieszał się Władysław Łokietek, który stanął po stronie Henryka VI. Wkrótce powstała koalicja na czele z Łokietkiem, a weszli do niej Bolko legnicki, Henryk wrocławski, Bolko opolski i miasto Wrocław. Wojska koalicji bez trudu pokonały Konrada, a wkrótce książę wrocławski, kapituła i mieszczanie wrocławscy, a także Bolko opolski i sam Konrad uznali Łokietka za zwierzchnika nad stolicą Śląska, Wrocławiem. Konrad tymczasem podpisał układ z Henrykiem VI i pojął za żonę jego córkę Elżbietę, a także wraz z Bolkiem opolskim w 1323 roku uznali króla polskiego za swego zwierzchnika. Małżeństwo Konrada z Elżbietą spowodowało, że przyszły potomek mógł oddziedziczyć Wrocław, co uderzało bezpośrednio w brata Konrada, Bolka III brzeskiego. Zaczął on szukać poparcia u Łokietka, w wyniku, czego wznowiono wojnę z Konradem oleśnickim. Koalicja Łokietka z Bolkiem III brzeskim i Bolkiem II opolskim szybko zaczęła odnosić sukcesy, udało się nawet odzyskać pewne posiadłości książąt głogowskich w Wielkopolsce. Włączenie się Władysława Łokietka w wojny śląskie zapowiadać mogło wielkie korzyści polityczne dla Królestwa Polskiego, gdyż wobec zaangażowania władcy czeskiego w wewnętrzne walki na terenie Rzeszy, Łokietek był dla części książąt śląskich uważany za liczącego się partnera politycznego. Mógł on odegrać ważną rolę stabilizującą, a w konsekwencji uzyskać znaczne wpływy wśród skłóconych władców Śląska i wystąpić wobec nich jako mediator. Sam konflikt pokazał, że król polski posiada znaczącą siłę militarną, z którą należało się liczyć. Łokietek wystąpił jako arbiter podczas rozmów pokojowych w Krakowie prowadzonych przez Konrada namysłowskiego i Bolesława brzeskiego na mocy którego, Bolesław otrzymał księstwo oleśnickie bez Oleśnicy, która przypadła Konradowi. Przyjmując arbitraż Łokietka, książęta śląscy uznali jego nadrzędną pozycję wśród Piastów, między innymi Henryk Żagański przestał używać tytułu dziedzica Królestwa Polskiego. Król Polski wzmacniał swą pozycję poprzez małżeństwo swej wnuczki Konstancji z Przemkiem głogowskim, a także drugiej wnuczki z Bolkiem II opolskim. Układ z 1323 roku i małżeństwa książąt śląskich z rodziną Władysława Łokietki wzmocniły jego pozycję na Śląsku, ale kiedy Henryk VI przekazał Wrocław pod władze Łokietka, ten idąc za radą swych małopolskich doradców zwrócił go ponownie Henrykowi VI. Powodem nacisków feudałów małopolskich była chęć uniknięcia konfliktu z Bolkiem III brzeskim, a także innymi książętami śląskimi, którzy mieli większe prawa do Wrocławia niż król Polski.
W 1280 roku posiadłości Władysława opolskiego zostały podzielone między synów, w ten sposób, że Mieszko otrzymał Księstwo Cieszyńskie, Kazimierz Księstwo Bytomskie, Bolesław Księstwo Opolskie i Przemko Księstwo Raciborskie. Taka polityka śląskich Piastów, którzy prowadzili politykę rozdrabniania ziem Śląska, powodowała, że władcy tych księstewek byli niezdolni do samodzielnej polityki zagranicznej, a ponadto brak siły militarnej powodował, że nie mogli być niezależni wobec swych sąsiadów. Właśnie w tej sytuacji władcy czescy wykorzystując słabość książąt śląskich, próbowali uzyskać wpływy na Śląsku, co też się stało w 1291 roku, kiedy Wacław II doszedł do porozumienia z książętami Bolkiem opolskim i Mieszkiem cieszyńskim. Taka sytuacja spowodowała, że Wacław II mógł ingerować w wewnętrzne sprawy Polski, a ponadto niejednokrotnie książęta śląscy brali udział w wyprawach wojennych przeciwko Polsce.
Początek XIV wieku to okres szczytowego rozdrobnienia feudalnego na Śląsku, podział księstw na mniejsze w wyniku dużej liczby potomków męskich spowodowało, że na początku XIV wieku istniało 17 małych księstewek. Ich władcy formalnie podkreślający swą niezależność od innych książąt piastowskich, nie uznający, podobnie jak inni polscy książęta władzy księcia krakowskiego, uzależniali się w dużej mierze od innych władców, lawirując między polskimi książętami a Czechami, reprezentującymi wtedy znacznie większą siłę niż Polska.
Celem artykułu (podzielonego na kilka części) jest ukazanie polityki dwóch ostatnich Piastów na tronie polskim wobec Śląska, gdyż kiedy w 1320 roku Władysław Łokietek dokonał koronacji na króla Polski zmieniła się sytuacja międzynarodowa Królestwa Polskiego. Nie było już przecież kilku dzielnic, w których rządzili władcy według swego uznania, prowadząc politykę wrogą wobec swych sąsiadów niejednokrotnie szukając poparcia poza granicami, co powodowało mieszanie się obcych państwa w wewnętrzne sprawy Polski.
Od czasów zjednoczenia Polski, Władysław Łokietek i jego syn Kazimierz Wielki próbują aktywnie działać na rzecz powrotu księstw śląskich do granic Królestwa Polskiego. Śląsk w polityce dwóch ostatnich Piastów odegrał poważną rolę, był on kartą przetargową w stosunkach z Luksemburgami i Zakonem Krzyżackim, co po mistrzowsku wykonał przede wszystkim Kazimierz Wielki, którego poczynania miały na celu odzyskanie Śląska dla Polski.
Pierwsze kontakty jeszcze księcia krakowskiego Władysława Łokietka z książętami śląskimi należy wiązać z małżeństwem córki Łokietka, Kunegundy z księciem świdnickim Bernardem. Można to uznać za pierwszy krok książąt śląskich do nawiązania bliższych stosunków z Krakowem, ponadto w układzie z 27 czerwca 1315 roku Łokietek zawarł sojusz z Dania, Szwecją, Norwegią i Meklemburgią przeciwko Brandenburgii, a jako sojuszników księcia krakowskiego wymieniani są władcy Oświęcimia, Bytomia i Raciborza. Świadczy to o tym, że w chwili, kiedy Łokietek miał coraz większą władzę w poszczególnych dzielnicach i rozpoczął się proces ich jednoczenia, książęta śląscy uznali, że jego poparcie może uchronić niektórych książąt przed agresja ze strony czeskiej. Jednak koronacja Władysława Łokietka stworzyła dla dzielnicowych książąt śląskich zupełnie nową sytuację.
Władców Śląska określano powszechnie mianem książąt polskich, gdyż z Królestwem Polskim łączyła ich wspólna tradycja i gnieźnieńska prowincja kościelna. Jednak ta sytuacja nie sprzyjała integracji dzielnic śląskich z Polską, lecz przeciwnie książęta śląscy nie chcieli uznać wywyższenia Łokietka do rangi króla Polski, gdyż oznaczałoby to dobrowolną rezygnacje z suwerenności. Przynależność do Królestwa Polskiego złożyli w 1319 i 1320 roku Bernard świdnicki, Henryk głogowski, Konrad namysłowski, Przemko głogowski. Książęta ci nie uznawali jednak zwierzchniej władzy Łokietka, w pewnym stopniu czekali, jak dalej potoczą się wypadki. A sytuacja na Śląsku skomplikowała się po śmierci jednego z książąt głogowskich Bolesława oleśnickiego w 1321 roku. Brat Bolesława, Konrad namysłowski zajął ziemię oleśnicką, co spowodowało konflikt z Henrykiem VI wrocławskim. Do sporu wmieszał się Władysław Łokietek, który stanął po stronie Henryka VI. Wkrótce powstała koalicja na czele z Łokietkiem, a weszli do niej Bolko legnicki, Henryk wrocławski, Bolko opolski i miasto Wrocław. Wojska koalicji bez trudu pokonały Konrada, a wkrótce książę wrocławski, kapituła i mieszczanie wrocławscy, a także Bolko opolski i sam Konrad uznali Łokietka za zwierzchnika nad stolicą Śląska, Wrocławiem. Konrad tymczasem podpisał układ z Henrykiem VI i pojął za żonę jego córkę Elżbietę, a także wraz z Bolkiem opolskim w 1323 roku uznali króla polskiego za swego zwierzchnika. Małżeństwo Konrada z Elżbietą spowodowało, że przyszły potomek mógł oddziedziczyć Wrocław, co uderzało bezpośrednio w brata Konrada, Bolka III brzeskiego. Zaczął on szukać poparcia u Łokietka, w wyniku, czego wznowiono wojnę z Konradem oleśnickim. Koalicja Łokietka z Bolkiem III brzeskim i Bolkiem II opolskim szybko zaczęła odnosić sukcesy, udało się nawet odzyskać pewne posiadłości książąt głogowskich w Wielkopolsce. Włączenie się Władysława Łokietka w wojny śląskie zapowiadać mogło wielkie korzyści polityczne dla Królestwa Polskiego, gdyż wobec zaangażowania władcy czeskiego w wewnętrzne walki na terenie Rzeszy, Łokietek był dla części książąt śląskich uważany za liczącego się partnera politycznego. Mógł on odegrać ważną rolę stabilizującą, a w konsekwencji uzyskać znaczne wpływy wśród skłóconych władców Śląska i wystąpić wobec nich jako mediator. Sam konflikt pokazał, że król polski posiada znaczącą siłę militarną, z którą należało się liczyć. Łokietek wystąpił jako arbiter podczas rozmów pokojowych w Krakowie prowadzonych przez Konrada namysłowskiego i Bolesława brzeskiego na mocy którego, Bolesław otrzymał księstwo oleśnickie bez Oleśnicy, która przypadła Konradowi. Przyjmując arbitraż Łokietka, książęta śląscy uznali jego nadrzędną pozycję wśród Piastów, między innymi Henryk Żagański przestał używać tytułu dziedzica Królestwa Polskiego. Król Polski wzmacniał swą pozycję poprzez małżeństwo swej wnuczki Konstancji z Przemkiem głogowskim, a także drugiej wnuczki z Bolkiem II opolskim. Układ z 1323 roku i małżeństwa książąt śląskich z rodziną Władysława Łokietki wzmocniły jego pozycję na Śląsku, ale kiedy Henryk VI przekazał Wrocław pod władze Łokietka, ten idąc za radą swych małopolskich doradców zwrócił go ponownie Henrykowi VI. Powodem nacisków feudałów małopolskich była chęć uniknięcia konfliktu z Bolkiem III brzeskim, a także innymi książętami śląskimi, którzy mieli większe prawa do Wrocławia niż król Polski.