Broń w średniowieczu

Armia pierwszych Piastów (do 1034 r.) była w dużym stopniu kontynuacją słowiańskiej siły zbrojnej. Plemienny system wojskowy polegał na powszechnej mobilizacji mężczyzn, dowodzonych prze wybieranego na zgromadzeniu (wiecu) wodza. Z czasem wodzowie, swoją władzę uczynili permanentną, kosztem swobód wiecu. Taki system był jednak coraz mniej przydatny w państwie toczącym częste wojny na rozległym terytorium. Również wyżywienie takiej ilości wojsk było trudne. Z tego powodu nastąpiło częściowe uzawodowienie armii. Oddziały, pochodzące z powszechnej mobilizacji, zostały wówczas wsparte, przez grupę zawodowych wojów skupionych wokół dowódcy – księcia, którego władza z tymczasowej stała się permanentną, a w końcu dziedziczną. Pewna rolę (chociaż nie wiadomo do końca jaką) odegrali również wojownicy skandynawscy, którzy byli cennym dodatkiem do rodzimych oddziałów.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Broń w średniowieczu

Post autor: Artur Rogóż »

erdysz – broń drzewcowa używana w średniowiecznej i renesansowej Europie, głównie we wschodnich krajach (jak Polska, Ruś) i Skandynawii. Broń ta służyła zarówno do pchnięć, rąbania, cięcia i ścinania jeźdźca czy piechura. W przeciwieństwie do toporu (opartego na kształcie siekiery) zakrzywione ostrze berdyszy było (pomimo różnych kształtów) znacznej wielkości. Także drzewiec był znacznie dłuższy niż u typowego toporu (z wyjątkiem typu duńskiego). Mógł on osiągać do 180 cm. długości. W Rosji borni tej używali strzelcy moskiewscy (zarówna piechurzy jak i jeźdźcy), a w Polsce piechota.

Broń hakowa – broń Wikingów, Anglików i Włochów. Używany również przez Krzyżowców w Ziemi Świętej. Pozwalał na skuteczną walkę z ciężkozbrojnym rycerstwem. Dzięki zakończeniu billa w kształcie haka, można było zaczepić się w zbroję, w jej najsłabsze punkty (łącznie) i powalić konnego żołnierza. Skutecznie stosowany również w walce z ciężkozbrojną piechotą.

Halabarda – dwuręczna broń drzewcowa (z niemieckiego halm (kij), and barte (topór). Długość drzewca wahała się od 1,5 do 1,8 metra (a z metalową, zaczepną częścią do 2.5 m). Po raz pierwszy na szeroką skalę halabarda została wprowadzona w Szwajcarii (XIII w.), ze względu na taniość w produkcji i efektywność na polu walki (w czasie powstań szwajcarskich przeciwko austriackim rycerzom) skąd rozprzestrzeniła się po innych krajach Europy wraz z zaciężnymi najemnikami szwajcarskim. Szczególna popularność halabarda zdobyła między XIV i XV wiekiem a XVI używano była powszechnie używana przez europejskie straże pałacowe i miejskie. Halabarda składała się długiego drzewca na którym osadzona była siekiera (służąca do cięcia i rąbania), szpikulec (znajdujący się na końcówce i służący do pchnięć i kłucia) i hak (umożliwiający zrzucenie jeźdźca z konia).


Kontarion – długa włócznia kawalerzystów bizantyjskich. Długość wahała się od 2 do 3 metrów. Broń używana przez pierwsze szeregi kawalerzystów.


Miecz Wikingów był z reguły obosieczny. Prawą (zwaną również główną lub długą) część ostrza wykorzystywano zazwyczaj do ataku. Lewą (wewnętrzną) rzadziej. Walczono jedną ręką, gdyż druga służyła do trzymania tarczy. Długość ostrza wahała się od 60 do 90 centymetrów, chociaż typowa broń mieściła się w granicach 70 – 80 cm. W późniejszym Okresie Wikingów ostrza miały około 100 centymetrów długości. Waga miecza wynosiła 1 do 2 kilogramów.


Kopia – dawna włócznia jeźdźca która uległa przedłużeniu (miała długość do 5 m.) i pogrubieniu (o długim i ciężkim drzewcu zakończonym romboidalnym, masywnym grotem, który w miarę wprowadzania coraz cięższego uzbrojenia ochronnego nie powinien się łamać w starciu z grubą zbroją (zanim zostanie ona przebita). Użycie kopi było już nie z wolnej ręki (jak w przypadku włóczni), lecz tylko do pchnięcia spod pachy. Była główną bronią pierwszego starcia dla rycerza oraz symbolem jego pozycji. Kopia rycerska, zaopatrzona w chorągiewkę z wyhaftowanym herbem właściciela, nazywała się (także) proporcem i odróżniała go od innych, nieszlachetnie urodzonych, żołnierzy. Nazwa kopia z biegiem czasu stała się synonimem najmniejszej jednostki organizacyjnej (rycerza i żołnierzy) w wielu krajach Europy.

Pawęż – czworokątna tarcza z pionową wypukłością w środku, używana przez jazdę konną i piechotę niektórych krajów europejskich. Jej wielkość mogła osiągnąć rozmiar nawet do wysokości ramion dorosłego człowieka. Była wykonywana z drewna, obitego skórą lub blachą. Często znajdowały się na niej malowidła. W XIII wieku pojawiła się na terenach Europy północno – wschodniej, dokąd sprowadziły ją najemnicy krzyżaccy z włoskiego miasta Pawii (skąd wzięła nazwę – pavese). W tym okresie była popularna wśród jazdy księstw mazowieckich, Krzyżaków, Litwinów i Nowogrodzian, ale także Polaków i oddziałów husyckich. Wkrótce znalazła duże zainteresowanie wśród piechoty, szczególnie łuczników i kuszników (w tym słynnych Genueńczyków), najczęściej w czasie oblężeń. Pawęż (zwana również pawęzą) posiadała wycięcia w górnej części, z łatwością nadawała się do używania łącznie z kuszą i łukiem. Mocowano wówczas tarczę w ziemi i strzelano spoza niej.


Tarcza Wikingów – typowa tarcza miała od 80 do 90 centymetrów średnicy, chociaż zdarzały się większe (do 94 cm) i mniejsze rozmiary (70 cm). Grubość wahała się z reguły od 6 do 12 milimetrów. Najgrubsze tarcze miały 30 milimetrów. Najczęściej noszone na plecach. Były malowane lub bogato dekorowane. Doskonale nadawała się do ochrony prawie całego ciała (od szyi do kolan), dlatego celem przeciwników stawały się głowa i nogi Wikinga.

Topór duński – duży topór używany początkowo i głównie przez Wikingów duńskich. Stosowany również przez Franków, Gwardię Wareską i angielskich Saksonów, gdzie uchodził za broń elitarnych oddziałów. W XIII wieku znalazł powszechne zastosowanie w Europie, stając się jedną z podstawowych broni średniowiecznego rycerstwa. Powierzchnia tnąca topora wynosiła od 20 do 30 centymetrów, przy wadze od 1 do 2 kilogramów. Długość około 1 metra. Wykonywany z twardej stali węglowej.


Topór frankijski – rodzaj topora używnego głównie przez Franków, jak również przez inne plemiona germańskie w okresie upadku państwa rzymskiego i w pierwszych wiekach średniowiecza. Broń służąca głównie do miotania. Waga wynosiła około 1 kilograma, a długość obucha do 40 centymetrów. Wojownicy germańscy, atakując wroga, rzucali toporami (ze skutecznej odległości 12 metrów) celem zniszczenia (lub przynajmniej uszkodzenia) tarczy przeciwnika, zranienia czy zabicia. Brak wybalansowania toporu powodował, że mógł się odbić w najmniej przewidywanym kierunku (np. od tarczy w stopy wroga) i wyrządzić tym samym szkodę. Frankowie skutecznie wykorzystywali tę broń, rzucając masowo toporami na linię wroga.


Topór wojenny Wikingów różnił się z reguły od typowej siekiery, służącej do pracy w gospodarstwie. Istniały różnorakie rodzaje toporów, będące lekkimi, wybalansowanymi narzędziami, które łatwo można było używać do szybkich, zwinnych ataków. We wczesnym okresie stalowa krawędź tnąca wynosiła od 7 do 15 centymetrów. Z czasem topory stawały się coraz cięższe, z krawędzią tącą do 22 centymetrów. Rękojęść była drewniana o długości do 1 metra. W zależności od wielkości topory były używane jako broń jednoręczna lub dwuręczna.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Wojsko, technika i uzbrojenie”