Polska za panowania Ludwika Węgierskiego i królowej Jadwigi

Po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 r., zgodnie z wcześniejszymi układami z Węgrami z 1339 i 1355 r., tron polski objął Ludwik Węgierski. W 1374 r. wydał on w Koszycach przywilej dla szlachty polskiej, zgodnie z którym w zamian za uznanie praw córek Ludwika do tronu polskiego majątki szlacheckie zwolnione zostały od obciążeń na rzecz państwa, z wyjątkiem poradlnego (danina od gospodarstwa) w wysokości 2 groszy z łanu kmiecego rocznie. Król przyrzekł też nadawać urzędy ziemskie szlachcie z tej ziemi, w której wakuje dany urząd. Szlachta zobowiązana była odtąd do nieodpłatnej służby wojskowej tylko w granicach państwa. Za straty poniesione poza nimi miało być wypłacane jej odszkodowanie. W 1381 r. Ludwik wydał przywilej dla duchowieństwa. Odtąd także powinności podatkowe tego stanu zostały ograniczone do poradlnego w wysokości 2, a w przypadku klasztorów - 4 groszy z łanu chłopskiego rocznie.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Polska za panowania Ludwika Węgierskiego i królowej Jadwigi

Post autor: Artur Rogóż »

W 1339 roku na zjeździe w Wyszehradzie Kazimierz Wielki zawarł umowę z królem węgierskim Karolem Robertem, na mocy której po bezdzietnej śmierci polskiego króla na tronie krakowskim miał przypaść Andegawenom. Zapisy te zostały potwierdzone w 1355 roku.

Mimo tych wszystkich układów Kazimierz Wielki snuł plany utrzymania tronu polskiego przez Piastów. Marzył, by jego następcą został jego wnuk, syn księcia słupskiego, Kazimierz (Kaźko Słupski). W tym celu adoptował go i zapisał w testamencie 1/3 ziem polskich. Przeciwko Kazimierzowi jednak opowiedzieli się panowie małopolscy i musiał on uznać władzę koronowanego w 1370 roku Ludwika Andegaweńskiego (nazwanego potem przez Polaków Węgierskim). W ten sposób powstała personalna unia między Królestwem Polskim a Królestwem Węgierskim.

Związek ten okazał się niekorzystny dla Polski. Ludwik Węgierski był bardzo energicznym i zdolnym monarchą, ale interesowały go tylko Węgry – Polskę traktował w kategoriach zdobyczy dynastycznych. W Krakowie praktycznie go nie było, zarząd nad tą częścią podległych mu przekazał swojej matce, a siostrze Kazimierza Wielkiego, Elżbiecie Łokietkównie. Po jej śmierci przedstawicielem Ludwika na Królestwo Polskie został książę śląski Władysław Opolczyk (później wymieniany jako jeden z kandydatów do tronu polskiego), a na końcu zarząd nad Królestwem przejęła specjalna rada, złożona z małopolskich możnych (Wielkopolska była bardzo negatywnie nastawiona do panowania andegaweńskiego w Polsce i tworzyła przez cały okres rządów Ludwika Węgierskiego jego silną opozycję).

Panowanie Ludwika Węgierskiej przyniosło Polsce utratę Santoka i Drezdenka, a także zrzeczenie się praw do Śląska. Dbając o interesy Węgier Ludwik przekazał też starostom węgierskim zarząd nad Rusią Halicką – ponownie pod kontrolę polską wrócą one dzięki królowej Jadwidze.

W 1374 roku król, nie posiadający męskiego potomka, został zmuszony do nadania polskiemu rycerstwu (szlachcie) tak zwanego przywileju koszyckiego. Była to cena za uznanie przez nią prawa do polskiego tronu dla którejś z córek Ludwika: Marii lub Jadwigi. Przywilej koszycki zwalniał szlachtę niemal z wszystkich obowiązków podatkowych wobec państwa; nie musiała odtąd łożyć na budowę i remonty zamków warownych, na króla został nałożony obowiązek wykupu rycerza, który dostał się do niewoli w czasie wyprawy zagranicznej. Urzędy mogły być nadawane tylko Polakom.

Po śmierci Ludwika w 1382 roku powstało pytanie, którą z jego córek powołać na tron polski. Wielką ochotę na spadek po Piastach miał Zygmunt Luksemburski, mąż Marii Andegaweńskiej. Panowie polscy jednak ostro się sprzeciwili rządom ambitnego Luksemburczyka, widząc w nich zagrożenie dla własnych wpływów, ale też zagrożenie dla państwa (obawiano się, że Zygmunt będzie prowadził niekorzystną dla niego politykę wewnętrzną i zewnętrzną, że ponownie zostanie ona podporządkowana interesom węgierskim). Wybrano zatem na króla Polski młodszą córkę Ludwika, Jadwigę. Koronowano ją w 1384 roku.

Kolejnym problemem była jednak kwestia wyboru przyszłego małżonka dla młodej królowej. Od razu odrzucono możliwość wydania Jadwigi za Wilhelma Habsburga, z którym teoretycznie była zaręczona od piątego roku życia. Dalej jednak nie było już jedności. Część polskich możnowładców chciała, by mężem królowej został książę mazowiecki, Piast, Ziemowit IV. Małopolska natomiast planowała układ z Litwą i wydanie Jadwigi za tamtejszego księcia, Jagiełłę. Miało to uniezależnić Królestwo Polskie od Węgier i Luksemburgów, a także zapewnić jej sojusznika w walce z coraz potężniejszym Zakonem Krzyżackim.

Ostatecznie przeważyło zdanie Małopolan i Jadwiga wyszła za Jagiełłę (wcześniej ochrzczonego, podczas uroczystości nadano mu imię Władysław). Zawiązana został personalna unia polsko – litewska.

Jadwiga była jedynym w dziejach Polski królem – kobietą. Jej zasługi obejmują ponowne przyłączenie do Królestwa Polskiego Rusi Halickiej, była bardzo aktywna jeśli chodzi o działania chrystianizacyjne na Litwie, opowiadała się za pokojowym rozwiązaniem konfliktu polsko-krzyżackiego i podejmowała liczne inicjatywy dyplomatyczne w tym celu. Posiadając jak na owe czasy bardzo dobre wykształcenie skupiła wokół siebie elitę umysłową Polski, przyczyniła się też do odnowienia Akademii Krakowskiej poprzez zapisanie jej w testamencie swojego majątku i nakazanie mężowi wzięcia pod opiekę tej uczelni. Zmarła przy porodzie w 1399 roku.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Rządy Andegawenów w Polsce”