Monarchia stanowa był typem ustroju polityczno-prawnego, charakterystycznego dla poźnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy. Z pojęciem tym związane było pojęcie stanu.
Stan – oznaczał społeczną grupę, która osiągnęła swoją prawną pozycję dzięki otrzymanym przywilejom, ze względu na zakres świadczeń finansowych na rzecz państwa, posiadani własnego sądownictwa, udziale w sprawowaniu władzy oraz chociażby zdolności do wyłaniania swojej reprezentacji do stanowych zgromadzeń.
W Polsce do najwyższych urzędów państwowych dochodzili przedstawiciele szlachty i duchowieństwa. Te stany miały najsilniejszą pozycję w państwie, mimo że do najliczniejszych nie należały. Stan mieszczaństwo był w okresie, o którym mowa, jeszcze w fazie rozwoju. Najliczniejszą grupą społeczną byli chłopi. Jednak zasady państwa wczesnonowożytnego nie przyznawał im żadnych praw i przywilejów, stąd nie mięli wpływu na podejmowane decyzje.
Pozycję prawną szlachty określiły wydawane przez królów z dynastii Jagiellonów przywileje. Pochodzą z okresu pomiędzy drugą połową XIV wieku, a początkami wieku XVI. Przywileje przyczyniły się do wewnętrznego zróżnicowana szlachty polskiej od wyższej – magnaterii, arystokracji, do szlachty niższej. Można powiedzieć, że dzięki systemowi przywilejów w Polsce powstał stan szlachecki, wywodzący się ze średniowiecznego rycerstwa. Zagwarantowały one dominującą pozycję w państwie tej grupie społecznej, zarówno polityczną i gospodarczą, a także znacznie lepszą w porównaniu do innych stanów pozycję prawną.
W XIV i XV wieku nastąpił szybki rozwój miast. Poważniejszą jednak rolę polityczną miasta odgrywały głównie na terenie Pomorza Gdańskiego (Prusy Królewskie), w pozostałych natomiast częściach Królestwa Polskiego przestały się liczyć już po koniec XV wieku. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w małej liczbie dużych miast oraz w tym, że polityka prowadzona przez takie miasta miała partykularny charakter i była nastawiona na realizację i dbanie o własne interesy. Słabą pozycję miało także polskie mieszczaństwo. Stan ów był stosunkowo nieliczny. Mała liczba bogatych mieszczan nie mogła stać się dla króla oparciem finansowych, wzmacniając w ten sposób swoją władzę i znaczenie. Takim oparciem dla królewskich rządów w Polsce była wówczas szlachta, a głównie magnateria. Rozwój miast i mieszczaństwa w XV wieku zaniepokoił szlachtę, która zdecydowała się na prowadzenie polityki antymiejskiej i antymieszczańskiej, głównie za sprawą uzyskiwanych od władcy przywilejów. W ten sposób szlachta uzyskała rolę hegemona w państwie polskim.
Za panowania dynastii Jagiellonów osłabła także rola starostów. Taka sytuacja niekorzystnie wpłynęła na wszelkie próby centralizacji władzy podejmowane przez królów. Dotychczas starosta był przez króla mianowany i odpowiadał za politykę sprzyjającą dworowi.
Monarchia stanowa i społeczeństwo stanowe - opracowanie
Podstawowym problemem stojącym przed królem Władysławem II Jagiełłą było powstrzymanie ekspansji krzyżackiej. Zwycięska wojna trwająca od 1409 r. do roku 1411, z wielkim zwycięstwem polsko-litewskim pod Grunwaldem w 1410 r., zapoczątkowała zmierzch potęgi państwa krzyżackiego. Związek Państwa polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim został zacieśniony unią w Horodle w 1413 r. (zadecydowano tam m.in. o wspólnych zjazdach polsko-litewskich oraz dokonano adopcji do polskich herbów 47 bojarskich rodów litewskich). Zapewnienie „posiadania” tronu polskiego dla swych synów uzyskał Jagiełło poprzez wydawanie przywilejów dla szlachty polskiej (przywilej czerwieński w roku 1422, przywilej brzeski w 1425 r., w którym sformułowano m. in. zasadę „neminem captivabimus nisi iure victum”, oraz przywilej jedlnieński w roku 1430). Przyczyniło się do tego zwycięstwo zasady elekcyjności tronu, po śmierci Kazimierza III Wielkiego w 1370 r. (elekcji dokonywano na zjeździe elekcyjnym, następnie odbywała się koronacja i nowy władca potwierdzał prawa i przywileje stanowe).
-
- Posty: 1570
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38
Wróć do „Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe”
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty