Społeczeństwo stanowe w późnośredniowiecznej Polsce
-
PJN
- Posty: 17
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 01 sty 2011, 20:22
Społeczeństwo stanowe w późnośredniowiecznej Polsce
Jak to wszystko wyglądało?
Re: Społeczeństwo stanowe w późnośredniowiecznej Polsce
Cechą charakterystyczną państw schyłkowej fazy średniowiecza w Europie było stopniowe zastępowanie więzi feudalnych w relacjach społecznych systemem stanowym. System feudalny, w wydaniu Europejskim czerpał swe korzenie w germańskim Cesarstwie Karola Wielkiego z IX wieku. Relacje społeczne feudalizmu opierały się na zasadzie wolności osoby, tworzone więzi podległości i nadrzędności pomiędzy suwerenem i wasalem były ściśle określone w akcie poddaństwa. Poprzez system przywilejów i utrwalenie więzi gospodarczych, system feudalny ewoluował w kierunku systemu stanowego, w którym istniały określone, ułożone hierarchicznie warstwy społeczne - stany, posiadające spójne cechy i podlegające osobnym zasadom prawnym.
Duchowieństwo
Duchowieństwo najwcześniej otrzymało cechy stanu w społeczeństwie feudalnym. Wyznacznikiem przynależności do tego stanu była pełniona funkcja religijna w ramach Kościoła katolickiego. Najwcześniej duchowieństwo otrzymało także przywilej posiadania własnego sądownictwa wedle prawa kanonicznego. W wielu państwach Europy duchowieństwo posiadało też prawo do pobierania powszechnego podatku na własne utrzymanie (dziesięciny), pełniło też funkcje stanu cywilnego rejestrując narodziny, zgony, małżeństwa. Stan duchowny był też najsilniej zróżnicowany społecznie i ekonomicznie. Dostęp do wyższych godności kościelnych, w tym godności biskupiej, rezerwowano osobom pochodzącym ze stanu szlacheckiego. Dostojnicy kościelni otrzymywali też przywileje polityczne poprzez prawo do zasiadania w radach królewskich, z których wykształcały się izby wyższe parlamentów. Stan duchowny obejmował do 10% społeczeństwa.
Stan szlachecki
Stan szlachecki wykształcił się z feudalnego stanu rycerskiego i możnowładców - suwerenów feudalnych. Szlachta była stanem wyróżnianym poprzez przywilej uczestnictwa w obronie kraju i siłach zbrojnych. Wyróżniała ją też wolność osobista. Był to stan, któremu przyznawano szerokie zwolnienia podatkowe. Wyróżnikiem stanu szlacheckiego była też własność ziemska, samorządowe sądownictwo oraz prawo do symboliki - nazwiska i herbu. W państwach Europy Zachodniej istniało rozróżnienie na szlachtę rodową, wywodzącą się z tradycji wczesnośredniowiecznego feudalizmu i szlachtę togi. Dostęp do tej drugiej kategorii pozostawał otwarty - istniała możliwość zakupu tytułu szlacheckiego przez odpowiednio zamożnego przedstawiciela innego, niższego stanu. Zależnie od kraju, szlachta posiadała różnie określone przywileje polityczne, stanowiła jednak każdorazowo grupę bardzo wpływową grupę społeczną inicjującą zmiany. Stan szlachecki był najmniej liczny i obejmował kilka procent społeczeństwa.
Stan trzeci
Wedle ogólnej zasady, były to wszystkie osoby nie należące do duchowieństwa i nie posiadające tytułu szlacheckiego - herbu. Stan trzeci był niezwykle zróżnicowany ekonomicznie i społecznie, obejmował osoby od bardzo zamożnych urzędników i mieszczan po zubożałe chłopstwo. Wyznacznikiem przynależności do stanu trzeciego były jego specyficzne przywileje i obowiązki. Stan trzeci był najbardziej liczny, obejmował ponad 90% każdego społeczeństwa.
Duchowieństwo
Duchowieństwo najwcześniej otrzymało cechy stanu w społeczeństwie feudalnym. Wyznacznikiem przynależności do tego stanu była pełniona funkcja religijna w ramach Kościoła katolickiego. Najwcześniej duchowieństwo otrzymało także przywilej posiadania własnego sądownictwa wedle prawa kanonicznego. W wielu państwach Europy duchowieństwo posiadało też prawo do pobierania powszechnego podatku na własne utrzymanie (dziesięciny), pełniło też funkcje stanu cywilnego rejestrując narodziny, zgony, małżeństwa. Stan duchowny był też najsilniej zróżnicowany społecznie i ekonomicznie. Dostęp do wyższych godności kościelnych, w tym godności biskupiej, rezerwowano osobom pochodzącym ze stanu szlacheckiego. Dostojnicy kościelni otrzymywali też przywileje polityczne poprzez prawo do zasiadania w radach królewskich, z których wykształcały się izby wyższe parlamentów. Stan duchowny obejmował do 10% społeczeństwa.
Stan szlachecki
Stan szlachecki wykształcił się z feudalnego stanu rycerskiego i możnowładców - suwerenów feudalnych. Szlachta była stanem wyróżnianym poprzez przywilej uczestnictwa w obronie kraju i siłach zbrojnych. Wyróżniała ją też wolność osobista. Był to stan, któremu przyznawano szerokie zwolnienia podatkowe. Wyróżnikiem stanu szlacheckiego była też własność ziemska, samorządowe sądownictwo oraz prawo do symboliki - nazwiska i herbu. W państwach Europy Zachodniej istniało rozróżnienie na szlachtę rodową, wywodzącą się z tradycji wczesnośredniowiecznego feudalizmu i szlachtę togi. Dostęp do tej drugiej kategorii pozostawał otwarty - istniała możliwość zakupu tytułu szlacheckiego przez odpowiednio zamożnego przedstawiciela innego, niższego stanu. Zależnie od kraju, szlachta posiadała różnie określone przywileje polityczne, stanowiła jednak każdorazowo grupę bardzo wpływową grupę społeczną inicjującą zmiany. Stan szlachecki był najmniej liczny i obejmował kilka procent społeczeństwa.
Stan trzeci
Wedle ogólnej zasady, były to wszystkie osoby nie należące do duchowieństwa i nie posiadające tytułu szlacheckiego - herbu. Stan trzeci był niezwykle zróżnicowany ekonomicznie i społecznie, obejmował osoby od bardzo zamożnych urzędników i mieszczan po zubożałe chłopstwo. Wyznacznikiem przynależności do stanu trzeciego były jego specyficzne przywileje i obowiązki. Stan trzeci był najbardziej liczny, obejmował ponad 90% każdego społeczeństwa.
Re: Społeczeństwo stanowe w późnośredniowiecznej Polsce
Dziękuję za pomoc.