Zygmunt Stary był jednym z królów Polski, żył w latach 1467 do 1548r. Był najmłodszym synem Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Był wielkim księciem litewskim i królem Polski od 1506 roku. Prowadził wiele wojen m.in. z Rosją w !507-1508 oraz w 1512-1522. Współdziałając z Władysławem Jagiellończykiem, doprowadził w 1515 do rozbicia antypolskiego sojuszu państw habsburskich -wiedeńskie układy i traktaty, 1) i państw skandynawskich pod panowaniem dynastii oldenburskiej. Zmusił do uległości próbującego oderwać się od Polski wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna, którego pokonał w wojnie w 1519-1521 i wymusił na nim złożenie hołdu lennego -hołd pruski w 1525. W 1526 włączył Mazowsze do Korony. Chcąc wzmocnić monarchię, m.in. przez zapewnienie dziedziczności tronu, oparł się na oligarchii możnowładczej. Uzyskał przyznanie za swego życia, w wyniku elekcji vivente rege, zarówno tronu wielkoksiążęcego na Litwie (1522), jak i tronu polskiego (1529) swemu małoletniemu synowi Zygmuntowi Augustowi.
Rozwój kulturalny i gospodarczy za panowania Zygmunta Starego:
Zygmunt Stary Wzmocnił działalność mennicy krakowskiej, rozpoczął zabiegi o uporządkowanie przepisów dotyczących dochodów z eksploatacji żup solnych i kopalni, wydał statut dla Ormian (1519), zasady procesowe (1523), zlecił ujednolicenie praw w całym kraju correctura iurium, zwana korekturą Taszyckiego.
Poza tym Zygmunt I Stary był mecenasem sztuki. Za czasów swojego panowania przebudował Wawel – wapienne wzgórze nad Wisłą w Krakowie, na którym wznosi się zamek królewski i katedra. Zamek ten mieści obecnie Państwowe Zbiory Sztuki chlubiące się między innymi kolekcją arrasów i Skarbcem królewskim z legendarnym szczerbcem na czele. Dzięki przebudowie w latach 1505 – 1536 (którą przeprowadził właśnie Zygmunt Stary) powstałym.in. arkadowe krużganki dziedzińca, we wnętrzu, w Sali poselskiej, renesansowe portale zdobione rzeźbionymi apartamentami Wazów..
Oprócz przebudowy Wawelu, król ufundował Kaplicę Zygmuntowską, która stanowi najwspanialsze dzieło architektury renesansowej w europie środkowej, wawelskie mauzoleum ostatnich władców z dynastii jagiellonów zbudowane zostało w latach 1524 -33 przez B.Berecciego z którym współpracowali najwybitniejsi działający w Polsce artyści włoscy. Kaplica ta została zbudowana na miejsce dawnej kaplicy ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego. Jej wnętrze zdobi dekoracja z piaskowca i z czerwonego marmuru przedstawiająca głównie sceny mitologiczne, zwierzęta, sceny świeckie i duchowne,, pogańskie i chrześcijańskie. Znajdujący się tam nagrobek Zygmunta Augusta i wizerunek Anny Jagiellonki wykonał Santi Gucci. Kaplica ta zbudowana jest na planie kwadratu, a mury przechodzące w ośmiobok bębna nakryte są charakterystyczną złotą kopułą.
Na sejmie 1562-1563 przeszedł na stronę szlacheckiego stronnictwa egzekucyjnego (egzekucja praw). Program stronnictwa pozwalał na odbudowę skarbu królewskiego (państwowego), utworzenie armii i uporządkowanie stanu prawnego w państwie. Skutecznie przeprowadził unifikację i centralizację państwa, szczególnie dzielnic przyłączonych do Korony: Mazowsza, Prus Królewskich, księstw oświęcimskiego i zatorskiego oraz Gdańska.
Za panowania Zygmunta Augusta nastąpił szczytowy okres rozwoju reformacji, której kulminacją stały się uchwały sejmu piotrkowskiego z 1555. Pod naciskiem posłów król wysłał do Rzymu S. Maciejowskiego, który zabiegał u papieża o wyrażenie zgody na zwołanie w Rzeczypospolitej soboru narodowego, odprawianie mszy i nabożeństw w języku polskim, przyjmowanie komunii pod dwiema postaciami i zniesienie celibatu. Paweł IV odrzucił projekt utworzenia Kościoła narodowego i inne przedstawione postulaty. W latach późniejszych przewagę zyskał obóz katolicki, a król wydał edykty skierowane przeciw innowiercom, potwierdził dawne uprawnienia Kościoła rzymskokatolickiego i 1564 przyjął postanowienia soboru trydenckiego. Zapewnił jednak tolerancję religijną w państwie, m.in. zniósł egzekucję starościńską dla wyroków sądów kościelnych, 1570 wydał edykt "o niesądzeniu za herezję".
Zygmunt I Stary był człowiekiem bardzo uzdolnionym i interesującym się sztuką. Posiadał bibliotekę liczącą 3,5 tysiąca tomów , był miłośnikiem muzyki oraz protektorem pisarzy.
Zygmunt Stary i rys rozwoju kultury, za czasów jego panowani
Kolejną ważną sprawą państwową była gospodarka. Za czasów panowania ostatnich Jagiellonów nastąpił jej rozkwit. Wpłynęło na to kilka czynników. Duże zyski czerpano z handlu morskiego, szczególnie z najbogatszego portu polskiego w Gdańsku, który, mimo prób uzyskania przywilejów, udało się zmusić do pewnych ustępstw. Skarb królewski bogacił się ponadto dzięki odzyskiwaniu dóbr dzierżawionych przez magnatów, najpierw dzięki królowej Bonie, a później dzięki ruchowi egzekucyjnemu.
-
- Posty: 1570
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38
Wróć do „Gospodarka, kultura i społeczeństwo”
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty