Michał Adwaniec z Buczacza

[Artur Rogóż]

Michał Adwaniec z Buczacza, herbu Abdank (zm. 1392) – dostojnik dworu króla Władysława Jagiełły; właściciel Buczacza, protoplasta Buczackich, miał swoją siedzibę początkowo w Rukomeszy.

Żoną jego była Małgorzata Kola. Miał syna Michała Mużyło Buczackiego (zm. 1470) - kasztelana, cześnika i starostę halickiego.

Jego synem był też Michał Buczacki z Podhajec - (zm. 1438) - wojewoda podolski (1437) oraz kasztelan halicki (1433), cześnik halicki (1434) i starosta; halicki, kamieniecki i przemyski. Miał również syna Teodoryka Buczackiego Jazłowieckiego - kasztelana halickiego.

Michał Adwaniec i jego synowie byli niezbyt posłuszni rozkazom Świdrygiełły. Usuwali załogi litewskie z zamków obronnych w Kamieńcu, Czerwonogrodzie, Jazłowcu i innych miejscowościach i podporządkowywali je władzy króla polskiego. Dzięki temu uzyskali liczne dowody wdzięczności królewskiej, najczęściej w postaci nadania im dóbr ziemskich.

Wszedł w posiadanie Buczacza w drugiej połowie XIV w. W l. 1372-1379, po uzyskaniu nadania fundował w Buczaczu kościół parafialny, zaś w 1393 r. Adwaniec uzyskał zgodę króla na lokację miasta Buczacza na prawie niemieckim (magdeburskim). Była to pierwsza lokacja miejska na Ziemi Halickiej. Od nazwy miasta ta gałąź rodu Awdańców przybrała nazwę Buczackich. Za wierną służbę na polach bitew, a także umacnianie, ufortyfikowanie obronnych zamków na Podolu, oraz znaczącą rolę, jaką odegrał w zawarciu pokoju wieczystego z Tatarami otrzymywał od króla Adwaniec wielkie posiadłości w pobliżu Białogrodu i Oczakowa.
Źródła

* Polski Słownik Biograficzny t. 3, s. 84