Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Pierwszy król z dynastii Wazów, Zygmunt III Waza, panujący w latach 1587-1632. Był on synem Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki. Był on ortodoksyjnym katolikiem, przez zakon jezuitów. W 1586 zmarł Stefan Batory i pod wpływem Anny Jagiellonki wysłano do Szwecji poselstwo by nakłonić Zygmunta III do zgłoszenia swojej kandydatury do tronu Polskiego. Część magnaterii nadal popierała jednak Maksymiliana Habsburga, co doprowadziło do pewnego rozbicia społeczeństwa polskiego (a konkretniej szlachty) na zwolenników jednego i drugiego kandydata. Maksymilian chciał jak najszybciej opanować Kraków i tam się koronować, dlatego szybko wyruszył do Krakowa; w obronie miasta stanął zwolennik Anny Jagiellonki i Zygmunta III; 1588 w bitwie pod Byczyną wojska Habsburga zostały ostatecznie pokonane.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Artur Rogóż »

Zygmunt III chciał:

zniesienia liberum veto
podwyższenia podatków
zwiększenia liczby wojska
wprowadzenia dziedziczności tronu

Szlachta wszystkie postulaty odrzuciła (a trzeba przyznać były bardzo dobre), bo kłóciły się z Artykułami Henrykowskimi (oczywiście chodziło im o ich interes, a nie państwa).

Skończyło się tak, że Zygmunt III nie chciał ze szlachtą rozmawiać, gdyż uważał ją za motłoch, zaczął się dogadywać z magnatami i od tego momentu możemy mówić o końcu demokracji szlacheckiej, a o początku rządów oligarchicznych w Polsce.
stach
Posty: 496
Rejestracja: 19 cze 2010, 03:48

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: stach »

Szlachta wszystkie postulaty odrzuciła (a trzeba przyznać były bardzo dobre), bo kłóciły się z Artykułami Henrykowskimi (oczywiście chodziło im o ich interes, a nie państwa).

Skończyło się tak, że Zygmunt III nie chciał ze szlachtą rozmawiać, gdyż uważał ją za motłoch, zaczął się dogadywać z magnatami i od tego momentu możem mówić o końcu demokracji szlacheckiej, a o początku rządów oligarchicznych w Polsce.

Szlachta nie lubiła go za ultrakatolicką postawę, politykę prohabsburską i prowadzenie wojny o tron szwedzki.
Otton III
Moderator
Posty: 524
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Otton III »

Artur Rogóż pisze:Zygmunt III chciał:

zniesienia liberum veto
podwyższenia podatków
zwiększenia liczby wojska
wprowadzenia dziedziczności tronu

Szlachta wszystkie postulaty odrzuciła (a trzeba przyznać były bardzo dobre), bo kłóciły się z Artykułami Henrykowskimi (oczywiście chodziło im o ich interes, a nie państwa).
Skończyło się tak, że Zygmunt III nie chciał ze szlachtą rozmawiać, gdyż uważał ją za motłoch, zaczął się dogadywać z magnatami i od tego momentu możemy mówić o końcu demokracji szlacheckiej, a o początku rządów oligarchicznych w Polsce.


Po pierwsze: w początkach XVII wieku nie stosowana była jeszcze w Sejmie ani w sejmikach zasada liberum veto, nawet formalnie, więc nie było potrzeby jej znosić.
Po drugie: szlachta polska starała się, by w Polsce nie zapanował absolutyzm, aby Polska nie miała przez wprowadzenie go poważnych problemów wewnętrznych w przyszłości (które nastąpiły np. w Anglii i Francji w wyniku zbytniej centralizacji władzy w ręku króla [patrz: Angielska wojna domowa 1642-1651, rewolucja francuska 1789-1799], i które zaowocowały obaleniem absolutyzmu w tych krajach), które i tak doprowadziłyby w końcu do obalenia absolutyzmu. Dlatego właśnie z tych powodów szlachta stworzyła i wprowadziła w Polsce system tzw. demokracji szlacheckiej. Jak więc widać nasza szlachta tworząc i ustanawiając w Polsce system demokracji szlacheckiej zrobiła to dla dobra swojego państwa, by to państwo nie upadło przez tyranię króla, a nie dla własnych korzyści, mimo iż ten system dawał ich jej co nie miara.
Po trzecie: magnateria nie zaczęła zdobywać w początkach XVII wieku nowych wpływów w systemie władzy w RON (zaczęła to robić dopiero od połowy XVII wieku), lecz to cała szlachta w tym okresie zdobyła pewien dodatkowy wpływ na króla i system władzy w Rzeczypospolitej precyzując przepis o prawie wypowiedzenia przez szlachtę posłuszeństwa królowi oraz nakazując senatorom-rezydentom zdawać sprawę sejmowi z urzędowania przy boku monarchy.
Ostatnio zmieniony 21 gru 2010, 19:12 przez Otton III, łącznie zmieniany 1 raz.
ziomeka
Posty: 443
Rejestracja: 01 cze 2010, 03:37

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: ziomeka »

Jak się przyjrzeć tym postulatom to można uprościć, że większość króli elekcyjnych do tego dążyła, aż w końcu się poddawali :cry:
Otton III
Moderator
Posty: 524
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Otton III »

ziomeka pisze:Jak się przyjrzeć tym postulatom to można uprościć, że większość króli elekcyjnych do tego dążyła, aż w końcu się poddawali :cry:
Poddawali się, gdyż szlachta sprzeciwiała się ostro postulatom królewskim co do wzmocnienia władzy wykonawczej w państwie, które wprowadzając w I RP monarchię dziedziczną mogły otworzyć drogę do ustanowienia monarchii absolutnej (do czego nieuchronnie dążyliby królowie polscy i jak to miało w tamtych czasach w innych państwach miejsce), co prowadziłoby nieuchronnie do radykalnego osłabienia pozycji szlachty w państwie i do tyranii króla. W rozumieniu szlachty (zresztą wg mnie słusznym biorąc pod uwagę późniejsze dzieje monarchii absolutnych w Europie) wprowadzenie monarchii absolutnej doprowadziłoby w przyszłości do poważnych problemów wewnętrznych, a nawet upadku państwa. Szlachta odrzuciła także postulaty dotyczące podniesienia podatków oraz liczby stałego wojska, ponieważ sądziła, iż Zygmunt III Waza będzie chciał przeznaczyć nowe podwyższone podatki na finansowanie swej interwencji w Szwecji w celu odzyskania tamtejszego tronu, a powiększoną armię będzie próbował zaanagażować w ową interwencję, a szlachta polska nie chciała tego, gdyż od czasu obalenia Wazy z tronu szwedzkiego uznawała, iż Zygmunt III Waza wobec silnego sprzeciwu wobec jego rządów w Szwecji nie zdoła na długo utrzymać tamtejszego tronu w przypadku jego odzyskania, i w takim razie jest to niezgodne z interesami Rzeczypospolitej, która przez zbyt wygórowane ambicje Wazy by tylko marnowała żołnierzy na niepotrzebnych interwencjach w Szwecji, które i tak niewiele dawałyby w takim razie korzyści I RP. Dlatego też szlachta w sprawach szwedzkich ograniczyła się jedynie do prowadzenia wojen ze Szwecją w celu utrzymania Inflant i zajęcia Estonii, co byłoby zgodne z interesami Rzeczypospolitej, która w przypadku utrzymania Inflant i uzyskania Estonii niewątpliwie umocniłaby swą pozycję nad Bałtykiem.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Artur Rogóż »

Otto czy mógłbyś podzielić się swoją wiedzą na temat ,,pacta conventa" Zygmunta III Wazy. Oprócz obietnicy odzyskania Estonii co jeszcze obiecywał szlachcie??
Otton III
Moderator
Posty: 524
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Otton III »

Artur Rogóż pisze:Otto czy mógłbyś podzielić się swoją wiedzą na temat ,,pacta conventa" Zygmunta III Wazy. Oprócz obietnicy odzyskania Estonii co jeszcze obiecywał szlachcie??
Zygmunt III Waza w "pactach conventach" obiecywał szlachcie prócz odebrania Estonii Szwecji i oddania jej Rzeczypospolitej (w przypadku objęcia przez niego tronu szwedzkiego) lub po prostu jej zdobycia w celu jej przyłączenia do I RP (w przypadku gdyby nie udało mu się zasiąść na tronie szwedzkim lub gdyby został z niego usunięty nim by przyłączył Estonię do I RP) jeszcze takie rzeczy, jak:
-Waza obiecał, iż swe wyjazdy do Szwecji po objęciu przez niego tamtejszego tronu uzależni od zgody szlachty,
-obiecał, iż utrzyma sojusz polsko-szwedzki,
-obiecał, iż wybuduje na południowo-wschodnich krańcach Rzeczypospolitej 5 zamków (dla obrony przed ewentualną inwazją turecko-tatarską na I RP),
-obiecał, iż jako król Szwecji (po objęciu przez niego tronu szwedzkiego rzecz jasna) zrezygnuje ze wszelkich żądań zwrócenia przez Rzeczpospolitą pożyczki zaciągniętej w swoim czasie przez Zygmunta II Augusta i z wiana Katarzyny Jagiellonki,
-obiecał, iż jego synowie (w razie otrzymania przez ich ojca tronu szwedzkiego) otrzymają swoje zaopatrzenie w Szwecji, zaś córki otrzymają swoje zaopatrzenie w Rzeczypospolitej,
-obiecał, iż (w razie zajęcia przez siebie tronu szwedzkiego) uczyni swego najstarszego syna następcą tronu szwedzkiego po swej śmierci, zaś młodszy syn Wazy miał staraniem ojca zostać kandydatem na tron Polski po śmierci ojca,
-obiecał, iż jako władca Rzeczypospolitej nie będzie otaczał się cudzoziemcami (poza kilkoma Szwedami),
-wreszcie obiecał, iż będzie w Rzeczypospolitej zachowywać zasady tolerancji wyznaniowej, oraz że będzie utrzymywać pokój między wyznawcami wszystkich religii w I RP.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Artur Rogóż »

Raczej tolerancji wyznaniowej nie wspierał lub mu się to nie udało :-) Jako ultra katolik był nietolerancyjny wobec innowierców i w 1596 doprowadził do zawarcia (Unii brzeskiej) pomiędzy Kościołami katolickim i prawosławnym, której wynikiem było powstanie greckokatolickiego kościoła unickiego, podporządkowanego papieżowi. Zamiast zjednoczenia obu Kościołów unia spowodowała, w perspektywie czasu, dodatkowe podziały i waśnie między unitami i prawosławiem.
Otton III
Moderator
Posty: 524
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Otton III »

Artur Rogóż pisze:Raczej tolerancji wyznaniowej nie wspierał lub mu się to nie udało :-) Jako ultra katolik był nietolerancyjny wobec innowierców i w 1596 doprowadził do zawarcia (Unii brzeskiej) pomiędzy Kościołami katolickim i prawosławnym, której wynikiem było powstanie greckokatolickiego kościoła unickiego, podporządkowanego papieżowi. Zamiast zjednoczenia obu Kościołów unia spowodowała, w perspektywie czasu, dodatkowe podziały i waśnie między unitami i prawosławiem.
Ale obiecał zachowywać zasady tolerancji wyznaniowej, mimo iż był ultrakatolikiem i nie dotrzymał tej obietnicy.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Zygmunt III Waza reformator czy fanatyk?

Post autor: Artur Rogóż »

Ale czy uważacie iż Zygmunt III Waza był więcej fanatykiem czy reformatorem?
Osobiście uważam, że jego religijność przeszkadzała w realizowaniu skuteczniejszych reform czy prowadzeniu wyważonej polityki.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Wazowie na tronie polskim”