Próby wzmocnienia pozycji Augusta II w Rzeczypospolitej po Sejmie Niemym
: 14 kwie 2013, 04:56
Powracają na tron August II próbował po Sejmie Niemym prowadzić w stosunku do Rzeczpospolitej tzw. „łagodną politykę”. Określił ją w taki sposób jego doradca Jakub Henryk Flemming, z kolei Ernest Manteuffel przekonywał króla, że przestrzeganie uprawnień władcy Rzeczypospolitej może wpłynąć na wzmocnienie przez niego władzy w kraju. Dotyczyły to przede wszystkim mianowania urzędów. Pozbawienie tych uprawnień powinni zostać hetmani, kanclerze oraz biskupi, to gwarantowałoby królowi zdobycie szerokiego poparcia oraz wpływ na decyzję sejmików. Zgodnie z tą propozycją dwór Augusta II próbował ograniczyć wpływy hetmanów, a miały temu służyć między innymi nadanie komendy nad cudzoziemskimi autoramentami wojska koronnego Jakubowi Henrykowi Flemmingowi oraz starania wzmocnienia prerogatyw króla w zakresie mianowania na stanowiska kościelne, co doprowadziło jednak do zatarcia z kurią rzymską.
August II starał się prowadzić „Łagodną politykę”, dążąc do stworzenia stronnictwa gotowego poprzeć w przyszłości elekcję syna Augusta II – Fryderyka Augusta oraz ukształtować wspólną elitę dla państwa polsko-litewsko-saskiego. Rozdawnictwo urzędów oraz królewszczyzn miała być głównym atutem króla w realizacji zamierzonego celu. August II zabiegał o stworzenie silnych powiązań towarzyskich oraz kulturowych, które realizował poprzez odpowiednie kojarzenie małżeństw, co miało mu umożliwić nie tylko wychowanie młodzieży szlacheckiej, ale przede wszystkim wykreować grupę zaufanych doradców i stronników. Należeli do nich między innymi: Konstanty Felicjan Szaniawski – biskup krakowski, Jan Jerzy Przebendowski – podskarbi wielki koronny czy przedstawiciele rodów Szembeków – kanclerz wielki koronny – Jan Szembek oraz Stanisław Szembek – prymas. W latach dwudziestych XVIII karierę polityczną w Rzeczpospolitej zaczęła robić rodzina Czartoryskich. Stworzyli oni rodzinną partię polityczną tzw. Familię, która jak się okazało miała odgrywać w Rzeczypospolitej kluczową rolę.
W zamierzeniach dworu Familia miała się stać podporą rządów Wettynów w Rzeczypospolitej. Wiązało się to z otrzymywaniem ze strony króla urzędów oraz królewszczyzn, ale również małżeństwem. W 1731 roku doszło do zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy Augustem Aleksandrem Czartoryskim a Zofią, będącą jedyną córką i dziedziczką Adama Sieniawskiego oraz wdową po Stanisławie Denhoffie. Czartoryski jednego dnia stał się najbogatszą osobą w Rzeczypospolitej oraz jedną z najbogatszych osób w ówczesnej Europie.
Małżeństwo było aranżowane przez samego króla. Już wkrótce August Aleksander Czartoryski został wojewodą ruskim, Stanisław Poniatowski wojewodą mazowieckim, zaś zaprzyjaźniony z Familią Franciszek Bieliński marszałkiem nadwornym koronnym. Niebawem osoby obdarzone łaską króla miała się wykazać poparciem dla niego. W 1726 roku w trakcie poważnej choroby Augusta II, przywódcy Familii deklarowali bowiem poparcie dla elekcji syna polskiego króla, podpisując stosowne zobowiązanie.
W polityce Augusta II Wettyna oprócz organizowania stronnictwa dworskiego w samej Rzeczypospolitej, duże znaczenie miał również jego dwór drezdeński. Jego syn mimo, że wychowany w religii luterańskiej, podobnie jak ojciec przyjął katolicyzm. Ponadto syn Augusta II zawarł związek małżeński z córką zmarłego cesarza Józefa – Marią Józefą, co było kolejnym etapem na drodze walki o przyszły tron polski. Syn Augusta wprowadzany był w arkana władzy, w kontaktach z polskich ministrów z saskimi urzędnikami królewicz starał się być wyrazicielem polskich interesów, ponadto występował jako znawca prawa, którego skrupulatnie przestrzega. Ojciec nakazywał również królewiczowi respektować polskie prawa i przywileje, królewicz miał sprawiać jak najlepsze wrażenie, aby szlachta nie czuła do niego niechęci.
Zamierzeniem Augusta II było przygotowanie nie tylko własnego syna do przyszłych rządów w Rzeczypospolitej, ale stworzenie mu silnego zaplecza, które wspomagałoby jego rządy w Polsce. celowi temu miała służyć Kompania Grandmuszkieterów, która w zamyśle polskiego króla miała stanowić rodzaj szkoły rycerskiej. Kadeci mieli tam nie tylko poznawać tajniki służby wojskowej i dworskiej, ale również przedmiotów ogólnych. Po śmierci Augusta II Kompania Grandmuszkieterów przestała jednak istnieć. Kolejnym sposobem formowania się elity politycznej państwa polsko-saskiego była działalność stowarzyszeń paramasońskich, klubów, gdzie członkowie mogli prowadzić swobodne dyskusje, co umożliwiało kontakty z osobami różnych środowisk i stanów.
„Łagodna polityka” prowadzona przez króla Augusta II była wyraźniej podporządkowana jednemu celowi. Elekcji jego syna na króla. Niestety nie wszystkie jej zamierzenia zostały zrealizowane. Jednym z tych głównych był brak poparcia królewskiego syna przez wykreowaną na dworze drezdeńskim „Familię”. Mimo tego, syn Augusta II, po śmierci ojca wstąpił na tron Rzeczypospolitej jako August III, a zasady „Łagodnej polityki” stały się podstawą postępowania nowego króla wobec kraju.
Tomasz Sanecki
Bytom, 6 marca 2013 r.
August II starał się prowadzić „Łagodną politykę”, dążąc do stworzenia stronnictwa gotowego poprzeć w przyszłości elekcję syna Augusta II – Fryderyka Augusta oraz ukształtować wspólną elitę dla państwa polsko-litewsko-saskiego. Rozdawnictwo urzędów oraz królewszczyzn miała być głównym atutem króla w realizacji zamierzonego celu. August II zabiegał o stworzenie silnych powiązań towarzyskich oraz kulturowych, które realizował poprzez odpowiednie kojarzenie małżeństw, co miało mu umożliwić nie tylko wychowanie młodzieży szlacheckiej, ale przede wszystkim wykreować grupę zaufanych doradców i stronników. Należeli do nich między innymi: Konstanty Felicjan Szaniawski – biskup krakowski, Jan Jerzy Przebendowski – podskarbi wielki koronny czy przedstawiciele rodów Szembeków – kanclerz wielki koronny – Jan Szembek oraz Stanisław Szembek – prymas. W latach dwudziestych XVIII karierę polityczną w Rzeczpospolitej zaczęła robić rodzina Czartoryskich. Stworzyli oni rodzinną partię polityczną tzw. Familię, która jak się okazało miała odgrywać w Rzeczypospolitej kluczową rolę.
W zamierzeniach dworu Familia miała się stać podporą rządów Wettynów w Rzeczypospolitej. Wiązało się to z otrzymywaniem ze strony króla urzędów oraz królewszczyzn, ale również małżeństwem. W 1731 roku doszło do zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy Augustem Aleksandrem Czartoryskim a Zofią, będącą jedyną córką i dziedziczką Adama Sieniawskiego oraz wdową po Stanisławie Denhoffie. Czartoryski jednego dnia stał się najbogatszą osobą w Rzeczypospolitej oraz jedną z najbogatszych osób w ówczesnej Europie.
Małżeństwo było aranżowane przez samego króla. Już wkrótce August Aleksander Czartoryski został wojewodą ruskim, Stanisław Poniatowski wojewodą mazowieckim, zaś zaprzyjaźniony z Familią Franciszek Bieliński marszałkiem nadwornym koronnym. Niebawem osoby obdarzone łaską króla miała się wykazać poparciem dla niego. W 1726 roku w trakcie poważnej choroby Augusta II, przywódcy Familii deklarowali bowiem poparcie dla elekcji syna polskiego króla, podpisując stosowne zobowiązanie.
W polityce Augusta II Wettyna oprócz organizowania stronnictwa dworskiego w samej Rzeczypospolitej, duże znaczenie miał również jego dwór drezdeński. Jego syn mimo, że wychowany w religii luterańskiej, podobnie jak ojciec przyjął katolicyzm. Ponadto syn Augusta II zawarł związek małżeński z córką zmarłego cesarza Józefa – Marią Józefą, co było kolejnym etapem na drodze walki o przyszły tron polski. Syn Augusta wprowadzany był w arkana władzy, w kontaktach z polskich ministrów z saskimi urzędnikami królewicz starał się być wyrazicielem polskich interesów, ponadto występował jako znawca prawa, którego skrupulatnie przestrzega. Ojciec nakazywał również królewiczowi respektować polskie prawa i przywileje, królewicz miał sprawiać jak najlepsze wrażenie, aby szlachta nie czuła do niego niechęci.
Zamierzeniem Augusta II było przygotowanie nie tylko własnego syna do przyszłych rządów w Rzeczypospolitej, ale stworzenie mu silnego zaplecza, które wspomagałoby jego rządy w Polsce. celowi temu miała służyć Kompania Grandmuszkieterów, która w zamyśle polskiego króla miała stanowić rodzaj szkoły rycerskiej. Kadeci mieli tam nie tylko poznawać tajniki służby wojskowej i dworskiej, ale również przedmiotów ogólnych. Po śmierci Augusta II Kompania Grandmuszkieterów przestała jednak istnieć. Kolejnym sposobem formowania się elity politycznej państwa polsko-saskiego była działalność stowarzyszeń paramasońskich, klubów, gdzie członkowie mogli prowadzić swobodne dyskusje, co umożliwiało kontakty z osobami różnych środowisk i stanów.
„Łagodna polityka” prowadzona przez króla Augusta II była wyraźniej podporządkowana jednemu celowi. Elekcji jego syna na króla. Niestety nie wszystkie jej zamierzenia zostały zrealizowane. Jednym z tych głównych był brak poparcia królewskiego syna przez wykreowaną na dworze drezdeńskim „Familię”. Mimo tego, syn Augusta II, po śmierci ojca wstąpił na tron Rzeczypospolitej jako August III, a zasady „Łagodnej polityki” stały się podstawą postępowania nowego króla wobec kraju.
Tomasz Sanecki
Bytom, 6 marca 2013 r.