Strona 1 z 1

Sprawa elbląska i sytuacja na Litwie za czasów Augusta II

: 14 kwie 2013, 05:25
autor: MaciekWielki
11 listopada 1698 roku wojska brandenburskie zajęły Elbląg w związku z nie spłaceniem przez Rzeczpospolitą kwoty przyrzeczonej w traktacie z 1657 roku. Szlachta zaczęła podejrzewać, że stało się to za zgodą króla Augusta II, jednakże ten wobec oburzenia szlachty i senatorów na postępowanie elektora brandenburskiego był gotów rozpocząć wojnę z Prusami. Plany te nie zostały jednak zrealizowane, ponieważ sejm w 1699 roku zdecydował o polubownym załatwieniu sprawy.

Początek panowanie Augusta II w Rzeczpospolitej to również zaostrzający się konflikt na Litwie pomiędzy dominującym tam rodem Sapiehów a resztą magnaterią i szlachta. Wydarzenia te są oceniane przez historyków, jak pisze w „Historii Polski 1492-1795” Marek Markiewicz, niejednoznacznie, bowiem część z nich uważa, że Sapiehowie przejawiali dążenia separatystyczne, inni zaś, że tendencje takie reprezentowała opozycja.

Po dominacji rodu Paców na Litwie, skończyły się w tym kraju rządy rodów pochodzenia litewskiego, które trwały w kraju od 1440 roku. Kres ich dominacji oznaczał bowiem okres dominacji nowych elit. Podczas sejmu elekcyjnego opozycja zyskała ustawę wprowadzającą zrównanie praw litewskich z koronnymi, co zostało potwierdzone na sejmie koronacyjnym. Ponadto ograniczono również uprawnienia hetmanów litewskich. Zostali oni podporządkowani sądownictwu cywilnymi. Kolejną zmianą na Litwie było wprowadzenie na żądanie szlachty jako języka urzędowego ruskiego zamiast języka polskiego. August II nie chcąc opowiadać się po żadnej ze stron, starał się być rozjemcą w sporze pomiędzy obydwoma stronami. Po zakończonej kampanii tureckiej, nowy król polski chcą utrzymać gwarancję pokoju na Litwie wysłał tam na leże zimowe wojska saskie. Były one wówczas gwarancją utrzymania spokoju i porządku.

Sytuacja na Litwie, ale również i w Polsce wkrótce miała się diametralnie zmienić. August II już w 1700 roku rozpoczął bez zgody sejmu Rzeczpospolitej wielka wojnę północną, która nie tylko wpędziła nasz kraj w wir wydarzeń wojennych, ale była początkiem kryzysu Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Zakończył się on 95 lat później, wymazaniem państwa polskiego z mapy Europy.