Mikołaj Judycki

[Artur Rogóż]

Mikołaj Judycki herbu Judycki (zm. 1670) – kasztelan nowogródzki od 1660, regimentarz wojsk litewskich, generał polski, kawaler maltański.

Był dworzaninem króla Zygmunta III Wazy. W latach 1627-1629 był w czasie wojny ze Szwecją starszym nad armatą (generałem artylerii). W 1636 został skarbnikiem, a w 1640 stolnikiem rzeczyckim. W tym też roku wyjechał na studia do Padwy. Przebywał na dworze papieża Urbana VIII w Rzymie. Tam też wstąpił do Zakonu Kawalerów Maltańskich. W ich szeregach walczył z Turkami w Algierze, Tunezji i na Krecie.

Po powrocie do kraju wziął udział w tłumieniu powstania Chmielnickiego. 11 kwietnia 1654 oficjalnie mianowany przez króla Jana Kazimierza generałem artylerii i wojsk cudzoziemskiego autoramentu. Otrzymał wówczas starostwo skirstymońskie. W tym też roku wziął udział pod dowództwem hetmana wielkiego litewskiego Janusza Radziwiłła w wojnie polsko rosyjskiej 1654-1667.

W początkach sierpnia Radziwiłł, mianował go tymczasowym dowódcą swoich wojsk w sile 5 000 kawalerii, które obozowały 5 km od Wilna. Po zdobyciu Wilna przez Rosjan Judycki wycofał się na Żmudź. Tam został aresztowany przez stronników Radziwiłła za odmowę poparcia układu kiejdańskiego. Przekazany przez Radziwiłła Szwedom, uciekł z niewoli w 1656. W 1658 w imieniu wojsk litewskich prowadził pertraktacje z Bogusławem Radziwiłłem odnośnie przekazania wojsku dóbr odebranych Januszowi. 8 lutego 1660 jego oddział w sile 4 000 ludzi został przez Rosjan rozbity w bitwie pod Miadziołem. Od 23 marca do 28 czerwca dowodził bohaterską obroną Lachowicz. W czasie kampanii ukraińskiej brał udział w bitwach pod Połonką i nad Basią. 26 października został komendantem prawego skrzydła wojsk litewskich. W marcu 1661 obległ Dzisnę, a następnie z 20 chorągwiami jazdy ruszył w pościg za wycofującymi się wojskami rosyjskimi Iwana Andrzejewicza Chowańskiego i ścigał je aż pod Psków. 29 marca poddała mu się załoga Dzisny. 4 listopada wspólnie z wojskami koronnymi pobił Rosjan w bitwie pod Kuszlikami. 9 kwietnia przeszedł do działań zaczepnych i nagłym uderzeniem zdobył Siebież. Na przełomie 1663 i 1664 uderzył na ziemie rosyjskie, pustosząc okolice Rosławia i Brańska.