Jan Sebastian Szembek herbu Szembek

[Artur Rogóż]

Jan Sebastian Szembek herbu Szembek (zm. 8 kwietnia 1731[1]) – starosta łomżyński, kanclerz wielki koronny, syn Franciszka, brat Stanisława prymasa, fundator Kolegium Jezuickiego w Łomży[1].
Przewyższał brata zdolnościami, ambicją i energią i stał się właściwym twórcą wielkości swego rodu. Oddawszy się bezwzględnie na służbę Augusta II, zajął niebawem w jego otoczeniu pierwsze miejsce, zostając referendarzem wielkim koronnym w 1699 roku, później w latach (1703-1711) podkanclerzym koronnym i faktycznym kierownikiem polityki królewskiej. Po abdykacji Augusta II okazał mu najstalszą wierność, w roku 1712 nagrodzony kanclerstwem koronnym. Pełnił też urząd marszałka sejmu zwyczajnego w Warszawie od 22 grudnia 1701 do 6 lutego 1702.

Dzięki sprytowi i zapobiegliwości zdobył ogromny majątek, wpływami swymi ogarnął całą koronę, począł frondować przeciw dworowi i wysługiwać się Moskwie. Jako płatne narzędzie cara Piotra I Romanowa odegrał w dziejach Polski rolę fatalną. Popierał ideę monarchii dziedzicznej w Polsce. Na sejmie 1718 wystąpił z projektami reform skarbowych i ekonomicznych. Katolik, fundator i dobroczyńca wielu kościołów i klasztorów. Zimny egoista, wpatrzony w karierę osobistą i wielkość swej rodziny, jedynie wobec zakonników okazywał wielką szczodrobliwość[potrzebne źródło].
Przypisy

1. ↑ 1,0 1,1 Malanowska Aniela [red.]: 380 lat Szkoły Średniej Ogólnokształcącej w Łomży 1614-1994. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji "Historia pro futuro", 1994, ss. 51-52. ISBN 83-85408-32-0.