Juliusz Dinder

[Artur Rogóż]

Julius Dinder (ur. 9 marca 1830 w Reszlu, zm. 30 maja 1890 w Poznaniu) – arcybiskup poznańsko-gnieźnieński pochodzenia niemieckiego. Teologii uczył się w Lycaeum Hosianum w Braniewie, w 1856 r. otrzymał święcenia kapłańskie i został wikariuszem w Biskupcu, a następnie proboszczem w Gryźlinach. Pracując wśród warmińskich katolików, z których większość była Polakami, w pewnym stopniu opanował język polski. W 1868 r. został proboszczem w jednej z królewieckich parafii. Następnie został powołany na dziekana dekanatu sambijskiego, oraz honorowego kanonika warmińskiego.

27 lutego 1886 został niespodziewanie, jako pierwszy od średniowiecza nie-Polak, powołany na urząd arcybiskupa poznańsko-gnieźnieńskiego. Nominację tę zawdzięczał kanclerzowi Otto von Bismarckowi, który sprzeciwiał się obsadzeniu tych archidiecezji Polakami, oraz uległości papieża Leona XIII, który postanowił nie zaostrzać konfliktu z Cesarstwem Niemieckim. W planach Bismarcka, Dinder miał się stać jego współpracownikiem w dziele germanizacji.

W rzeczywistości postawa arcybiskupa była pełna sprzeczności. Musiał godzić oczekiwania wrogo nastawionego do katolików kanclerza ze zdecydowaną postawą wiernych i duchowieństwa obu diecezji. Z jednej strony wprowadził do obu kapituł kilku niemieckich duchownych, a w 1887 r. nie sprzeciwił się usunięciu z religii języka polskiego, z drugiej zaś na swojego sufragana w Gnieźnie powołał Józefa Cybichowskiego, a na wikariuszy generalnych Edwarda Likowskiego w Poznaniu i Jana Korytkowskiego w Gnieźnie. Starał się także o cofnięcie represji z okresu Kulturkampfu odtwarzając oba konsystorze i odzyskując majątki oraz archiwa obu archidiecezji.