Ocena Józefa Piłsudskiego

[Warka]

Osobiście uważam, że Józef Piłsudski jest wybitną postacią, ponieważ jest prawdopodobnie jedyną osobą, której zasługi dla niepodległości naszego kraju są powszechnie uznane.
Jego odwaga, charyzma, poczucie obowiązku i stawianie dobra ojczyzny nad własne budzą po dzień dzisiejszy szacunek i podziw jego osoby.
Opinie o Piłsudskim są różne, wzbudzają wiele kontrowersji gdyż jego całe życie skupione było na walce o losy Polski. Powszechnie jednak zasługi Marszałka w walce o niepodległość ojczyzny są niekwestionowane. Już w trakcie studiów nawiązał kontakty z rosyjskimi ugrupowaniami antycarskimi za co w 1887 został zesłany na Syberię, gdzie spędził 5 lat. Po powrocie związał się z legalnie powołaną partią lewicową ? PPS, której w praktyce został przywódcą. Hasła socjalistyczne J.Piłsudski łączył nierozerwalnie z hasłami walki o niepodległość Rzeczpospolitej, w tym celu próbował wykorzystać wszelkie pojawiające się sytuacje czasami nierealne np. wyjazd do Tokio w 1904 roku gdzie usiłował w czasie wojny na Dalekim Wschodzie przekonać Japonię do poparcia polskich działań powstańczych przeciw Rosji.
Piłsudski całe swoje życie związany był z wojskiem, w 1906 roku skoncentrował się na powołaniu Organizacji Bojowej. Działania Organizacji Bojowych polegały na dokonywaniu zamachów na carskich dygnitarzy, ataków na kasy powiatowe i pociągi przewożące pieniądze, przez dużą część społeczeństwa polskiego działania organizacji postrzegane były jako działania bandyckie. W zaborze austriackim powołane zostały Związki Strzeleckie które były zalążkiem późniejszej kadry wojskowej.
W 1912 roku w Galicji powstała Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, która wyznaczyła Piłsudskiego na Komendanta Głównego wszystkich polskich sił wojskowych.
Wybuch I wojny Światowej Komendant potraktował jako najbardziej sprzyjający moment do realizacji planów niepodległościowych. W pierwszych dniach wojny wydał rozkaz mobilizacji grup strzeleckich , które w dniu 3 sierpnia 1914 na Błoniach krakowskich pod auspicjami austriackimi przekształcone zostały w I Kampanię Kadrową.
I Kadrowa liczyła sobie zaledwie 144 żołnierzy, skierowana została do Królestwa Polskiego. Piłsudskiego i jego żołnierzy nie powitano w zaborze rosyjskim entuzjastycznie ? postrzegano ich jako wichrzycieli i uzurpatorów. Czas I wojny to okres kiedy szala zwycięstwa pochylała się z jednej strony na drugą, umiejętność i dalekowzroczność Komendanta pozwoliła że Legiony zwycięsko wyszły z tej potyczki a sprawa niepodległości Polski pojawiała się po raz pierwszy na arenie międzynarodowej ( akt 5 listopada 1916 roku - państwa centralne wydały deklaracje po raz pierwszy mówiącą o utworzeniu niezależnego państwa polskiego).
Umiejętność odczytywania meandrów polityki międzynarodowej (przejście do działań antyniemieckich ? kryzys przysięgowy w 1917 , a wyniku tego więzienie w twierdzy Magdeburskiej), niezwykły zmysł dyplomatyczny Piłsudskiego, oraz sprzyjające okoliczności (klęska państw centralnych, wybuch rewolucji październikowej w 1917 roku i jej konsekwencje) przyczyniły się niewątpliwie do odzyskania przez Polskę niepodległości w dniu 11 listopada 1918 roku.
W oczach społeczeństwa Komendant stał się symbolem konsekwentnych starań o odzyskanie niepodległości i walki ze wszystkimi zaborcami. Po uwolnieniu z niewoli objął stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa które otrzymał z rąk Rady Regencyjnej.
Rozpoczął się czas odbudowy państwowości Polski. Okres trudny, zawiły wymagający dalekowzroczności, zrozumienia i poświecenia a przede wszystkim wytrwałości w dążeniu do obranego celu jakim było powstanie niepodległego państwa Polskiego uznawanego na arenie międzynarodowej przez państwa europejskie oraz walki dyplomatycznej i zbrojnej o granice II Rzeczpospolitej.
Naczelnik Państwa po wyborach parlamentarnych Sejmu Ustawodawczego uczestniczył czynnie w życiu politycznym państwa do momentu uchwalenia konstytucji marcowej, a w 1923 roku zrzekł się wszystkich funkcji państwowych bynajmniej nie oznaczało to ze zrezygnował zupełnie z uczestnictwa w życiu politycznym państwa.
W tym czasie młode państwo przeżywało różne problemy, kryzys gospodarczy spowodowany różnicami panującymi w trzech byłych zaborach, kryzys ustroju parlamentarnego- zabójstwo pierwszego prezydenta, niekończące się spory parlamentarne, waśnie, kłótnie, zmieniające się co chwila rządy prowadziły do ogólnego niezadowolenia w społeczeństwie. Sejm tracił z każdym sporem autorytet, wybuchały strajki , ludzie okazywali swoje niezadowolenie dla rządzących którzy tracili władzę zanim zdołały cokolwiek przedsięwziąć w celu poprawy.
W takich okolicznościach wydawało się ze jedynym lekarstwem są rządy silnej ręki. Można przypuszczać ze wielu w społeczeństwie pragnęło rządów silnych i zdecydowanych być może dlatego Józef Piłsudski przeprowadził zamach na legalny polski rząd.
Zamach Majowy- zbrojny przewrót, który odbył się w maju 1926 roku, który udało się przeprowadzić dzięki poparciu PPS ? związkom kolejarzy, chłopów i komunistów.
W czasie walk majowych zginęło kilkaset osób nigdy nie wyciągnięto konsekwencji wobec sprawców ich śmierci, co jest do dziś przedmiotem kontrowersji jeżeli chodzi o ocenę działań Marszałka w 1926 .Podobnie jest z obozem odosobnienia w Berezie Kartuskiej w którym J. Piłsudski umieszczał przeciwników politycznych.
Mimo tych negatywnych aspektów zamach majowy był jedynym sposobem na przejęcie władzy i rozpoczęcie uzdrawiania państwa. Po przewrocie Marszałek powrócił na drogę rozwiązań legalnych, co świadczy o czystości jego zamiarów. W 1926 roku 31 maja Józef Piłsudski wybrany został przez Zgromadzenie Narodowe na stanowisko Prezydenta kraju. Odmówił jednak nominacji gdyż dążył przede wszystkim do wzmocnienia władzy prezydenckiej, która została znacznie okrojona w artykułami Konstytucji Marcowej z 1921 roku. Chciał władzy dzięki której prezydent nie byłby tylko marionetką w rękach Parlamentu, udało się to osiągnąć przez wprowadzenie nowelizacji obowiązującej konstytucji.
Po zamachu w kraju nastąpiła poprawa - ożywienie gospodarki, spadek bezrobocia ? to tylko niektóre z przykładów. Twarda polityka Piłsudskiego doprowadziła do uchwalenia Konstytucji Kwietniowej.
Osoba Marszałka, Naczelnika, Komendanta - Józefa Piłsudskiego jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w naszej historii. Jedni uważają go za bohatera, inni za zdrajcę. - oskarżany był o współpracę i szpiegostwo na rzecz Niemiec w czasach, gdy walczył u boku państw centralnych przeciwko Rosji oraz gdy zaraz po powrocie z więzienia 11 listopada przejął władzę od Rady Regencyjnej powołanej przez okupanta.
Jednak Ja postrzegam Komendanta jako doskonałego stratega, bohaterskiego żołnierza i charyzmatycznego przywódcę. Wszystko co uczynił wynikało z jego miłości do ojczyzny mimo błędów jakie popełnił ( zamach na legalnie wybrany rząd, więzienie przeciwników politycznych, despotyzm, niezauważanie niedoskonałości rządów pułkowników, ograniczenie swobód prasy) jest dla mnie bohaterem dzięki któremu żyje dziś w kraju który po 123 niewoli odzyskał niepodległość, powrócił na mapę Europy i na arenę międzynarodowej polityki. To pamięć o działaniach takich ludzi jak Piłsudski, jego postawy jest fundamentem naszej tożsamości narodowej która po II wojnie światowej, niewoli w obozie sowieckim, dodawała wiary w zwycięstwo i wolność Polski. Pamięć o Marszałku, Komendancie Legionów żyje w pamięci Polaków. Każdego roku 11 listopada obchodzimy święto odzyskania niepodległości ? to święto przypomina nam postać wielkiego Polaka urodzonego na wileńszczyźnie który całe swoje życie poświecił dla jednej miłości jakim była dla Niego Polska. W tym dniu śpiewamy pieśń legionów, której słowa mówią o walce o losie żołnierzy. ? Legiony to powstańcza nuta, Legiony to powstańczy los. My I Brygada, Strzelecka gromada, na stos rzuciliśmy nasz życia los, na stos?

[Artur Rogóż]

Osoba Józefa Piłsudskiego zajmuje w historii Polski szczególne miejsce. Trudno nie docenić jego czynnej roli w czasie I wojny światowej jako inicjatora powstania Legionów, Komendanta Pierwszej Brygady i jako polityka mobilizującego siły narodu do walki o niepodległość.
Od wczesnej młodości przez z górą ćwierć wieku Piłsudski walczył o niepodległość Polski, a potem wskrzeszone państwo polskie obronił przed najazdem Sowietów. Lord D'Abernon, ambasador brytyjski w Berlinie, napisał wówczas:
"Gdyby Karol Młot nie powstrzymał inwazji Saracenów zwyciężając w bitwie pod Tours, w szkołach Oksfordu uczono by dziś interpretacji Koranu [.] Gdyby Piłsudskiemu i Weygandowi nie udało się powstrzymać triumfalnego pochodu Armii Czerwonej w wyniku bitwy pod Warszawą, nastąpiłby nie tylko niebezpieczny zwrot w dziejach chrześcijaństwa, ale zostałoby zagrożone samo istnienie zachodniej cywilizacji. Bitwa pod Tours uratowała naszych przodków przed jarzmem Koranu; jest rzeczą prawdopodobną, że bitwa pod Warszawą uratowała Europę Środkową, a także część Europy Zachodniej przed o wiele groźniejszym niebezpieczeństwem: fanatyczną tyranią sowiecką."
Nawet Lenin otwarcie przyznał, iż "przedwczesny przymrozek odwrotu Armii Czerwonej z Polski zwarzył rozwijający się kwiat rewolucji".
W kolejnych latach, wobec zaciętej walki prowadzonej w Polsce przeciwko jego osobie i reprezentowanym przez niego ideom, Marszałek Piłsudski odsunął się od pracy politycznej i wojskowej. W okresie trzech lat poprzedzających maj 1926 chciał ograniczyć się do obrony "interesów moralnych armii polskiej", uważając to za pierwszy i najpilniejszy etap naprawy. Celu tego nie mógł osiągnąć bez zmiany całego systemu politycznego. Kolejne gabinety stawały w obliczu ogromnych trudności finansowo-gospodarczych. Partie - drżąc przed utratą wpływów u swego elektoratu - nie umiały osiągnąć rzetelnego kompromisu. Gdy od połowy 1925 roku złoty zaczął się załamywać wskutek deficytu budżetowego i ujemnego bilansu handlowego, los rządu Grabskiego był przesądzony. Kolejny gabinet (Skrzyńskiego) był rządem, w którym zasiadali i narodowi demokraci i socjaliści. Naprawa skarbu wymagała, jak zawsze ofiar. Spór o to, które warstwy i w jakim stopniu mają ponieść te ofiary rozsadził gabinet Skrzyńskiego. Piłsudski napisał wówczas: "Staję do walki z głównym złem państwa; panowaniem rozwydrzonych partyj i stronnictw nad Polską, zapominaniem o imponderabiliach, a pamiętaniem o groszu i korzyści".
Mogąc po roku 1926 stać się dyktatorem, i mając do tego zachętę ze strony większości społeczeństwa oraz możliwości realne, Piłsudski wolał, zgodnie ze swymi zasadami, pozostać w roli wychowawcy społeczeństwa, zabierając głos decydujący tylko w momentach specjalnie ważnych i trudnych. Pozostawiwszy reprezentację parlamentarną, zwalczał sejmowładztwo i partyjniactwo deprawujące społeczeństwo, oraz rozpowszechnioną przed majem 1926 korupcję polityczną. W chwilach, gdy potrzeba było ważkich decyzji i siły w ich przeprowadzeniu, brał urząd szefa rządu w swoje ręce. Gdy uważał, że swoje zadanie spełnił, zrzekał się premierostwa. Pozostawiał sobie decydujący wpływ w sprawach, które uważał za ważne. W innych dziedzinach udzielał rad zmieniającym się premierom. Dzięki jego realnej i pokojowej polityce, sytuacja międzynarodowa Polski uległa wybitnej zmianie na lepsze.
Nie poszedł za wzorem państw totalitarnych, ale realizował zasadę równowagi naczelnych organów Państwa, podnosząc autorytet i prerogatywy głowy państwa oraz władzy wykonawczej, przy zachowaniu uprawnień władzy ustawodawczej. W stosunku do mniejszości narodowych był zwolennikiem metody współpracy w obrębie i dla dobra wspólnego państwa, zwalczając wybujałości szowinizmów. Utrzymując pełną tolerancję w stosunku do mniejszości, uważał sprawę tę za wewnętrzną i ogłosił w Lidze Narodów deklarację o nie wykonywaniu traktatu o ochronie mniejszości, uważając, że nie da się on pogodzić z prestiżem mocarstwowym Polski i daje sposobność do rozgrywek politycznych w Genewie.
Ostatnich kilka lat życia pracował nad podniesieniem siły obronnej państwa i jego znaczenia w świecie. Przed śmiercią podpisał nową konstytucję.
Pozostawił nam ogromne dziedzictwo. Druga Rzeczpospolita była skazana na zagładę, ale jeżeli w roku 1945, pomimo istniejącego wówczas układu sił politycznych, niemożliwe było ustanowienie ładu w Europie bez przywrócenia państwa polskiego, była to w dużej mierze zasługa Marszałka Piłsudskiego.