Odbudowa państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w ..

[Warka]

Odbudowa państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.
Historia Polski na tle innych państw Europy jest bardzo ciekawa i zarazem skomplikowana. Wielokroć Polska była państwem silnym, mającym wpływ na sytuację międzynarodową w Europie. Często tez znajdowało się pod obcym wpływem. Wpływ ów zaznaczył się zwłaszcza w wieku XVIII, kiedy to państwa ościenne: Rosja, Niemcy oraz Austria dokonały rozbioru Polski. Wówczas to Polska zniknęła z mapy Europy na ponad sto lat. W tym czasie wybuchało wiele powstań narodowych, które maiły na celu przywrócenie państwu niepodległości. Niestety zwykle kończyły się one niepowodzeniem. W roku 1914 doszło do wybuchu pierwszej wojny światowej, która w konsekwencji przyniosła wolność państwu polskiemu. Woja zakończyła się w roku 1918. W tym też roku Polska po ponad stu latach niewoli odzyskała niepodległość. Wydarzenie to było konsekwencja pierwszej wojny światowej, która toczyła się w latach 1914-1918. Takimi słowami okres wojny opisał ówczesny świadek tamtejszych wydarzeń, ekonomista oraz wybitny polityk, Eugeniusz Kwiatkowski: "Przywdziani w obce mundury, poszli Polacy setkami tysięcy mordować się wzajemnie. Zwyż osiemdziesiąt procent powierzchni państwa polskiego stała się terenem wojennym. W Polsce wszystkie wojska były wrogie i wszystkie zdzierały, łupiły, niszczyły nieszczęsny kraj i nieszczęsną ludność. Były miasta, w których powyżej siedemdziesiąt pięć procent budynków uległo zniszczeniu, były wsie, które całkowicie doszczętnie zniknęły z powierzchni ziemi, gdzie dosłownie kamień nie pozostał na kamieniu. Żyrardów, Staisławów, Tarnopol, Kazimierz, Śniatyń, Sochaczew, Łódź i setki innych miast świeciły ruinami, jak po najstraszniejszym trzęsieniu ziemi. Na przestrzeni 4,5 mln hektarów zaprzestano uprawy. Zabito lub zarekwirowano ponad cztery miliony koni, bydła i trzody. W byłej Kongresówce i prawie całej Galicji zniszczyła wojna prawie wszystkie warsztaty przemysłowe, z bezcelowym nieraz barbarzyństwem. Wykopano z ziemi kable elektryczne, wyrywano kilogramy miedzi z najcenniejszych, olbrzymich maszyn, zarekwirowano prawie 100 tysięcy mosiężnej armatury fabrycznej i prawie dziesięć tysięcy silników i obrabiarek. Fabryki, które przed wojną konkurowały samodzielnie z produkcją niemiecką, zniszczono z premedytacją, a zapasy produktów gotowych spalono. Wysadzono w powietrze setki mostów, zniszczono wszystkie arterie i środki komunikacji. Prawie dwa miliony hektarów lasów polskich uległo zniszczeniu, wzyż sto trzydzieści milionów metrów sześciennych masy drzewnej wywieziono z Polski bez jakiegokolwiek odszkodowania. Około trzy milionów ludzi wysiedlono gwałtem z Polski, niszcząc nie tylko cały ich dobytek, ale dziesiątkując całą wygnaną ludność, a przede wszystkim dzieci. Któż może jednak pokusić się o wierne choćby naszkicowanie tego piekielnego obrazu czteroletniej zgrozy wszelkiego bezprawia? Kto sam przeżył te chwile, ten zachowa ich tragizm na zawsze w pamięci i kto nie przeżył tych lat w Polsce, ten nie odczuje ich nigdy". Wojna skończyła się w roku 1918, przegrana Niemiec, które swoja kapitulacje ogłosiły w dniu jedenastego listopada 1918 roku w lasku w Compiegne pod Paryżem, tam tez doszło do podpisania traktatu, na mocy którego Niemcy zobowiązali się do opuszczenia okupowanych przez siebie terytoriów Francji, Belgii i Luksemburga oraz lewego brzegu Renu. Warunki tej kapitulacji podyktował Niemcom Ferdynand Foch, który był marszałkiem francuskim. Najbardziej na wszelkich tego typu porozumieniach zależało Polakom, którzy jak najszybciej chcieli ogłosić swoją suwerenność. Dziewiętanstego października 1918 roku pierwsze zalążki władzy powołali na Śląsku Cieszyńskim. Powstała tam bowiem Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego. W Krakowie z kolei dwudziestego ósmego października powstała Polska Komisja Likwidacyjna, w skład której weszli reprezentanci polskich ugrupowań działających w Galicji. Na czele Komisji stanął Wincenty Witos, który był wybitnym przywódcą ruchu ludowego. W środkowej Polsce władza spoczywała w rękach Rady Regencyjnej, jednakże nie miała ona zbytniego poparcia szerszego społeczeństwa, głównie z takiego powodu, iż została ona powołana przez Niemców. W odpowiedzi lewicowe ugrupowania niepodległościowe PPS oraz PSL dnia z szóstego na siódmego listopada tysiąc dziewięćset osiemnastego roku powołały Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie. Na czele rządu stanął Ignacy Daszyński, zaś przywództwo nad sprawami wojskowymi przypadło Edwardowi Rydz-Śmigłemu, Komendantowi Polskiej Organizacji wojskowej. Ignacy Daszyński natomiast był liderem Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Rząd Ignacego Daszyńskiego był pierwszym, całkowicie niezależnym od okupantów rządem polskim. Nie trwał jednak zbyt długo, gdyż po kilku dniach przestał istnieć. Istniał tylko na terytorium Lublina i okolic. Po porażce Niemiec z więzienia wyszedł Józef Piłsudski. Do Warszawy przybył on dziesiątego listopada. Był entuzjastycznie witany przez mieszkańców miasta. Następnego dnia, czyli jedenastego listopada podporządkowała mu się Rada Regencyjna, która powierzyła Piłsudskiemu stanowisko naczelnego dowódcy, tworzącego się właśnie wojska polskiego. Czternastego listopada 1918 roku Rada Regencyjna rozwiązała się, zaś Józef Piłsudski został Naczelnikiem Państwa. Funkcję tę sprawował do czasu zebrania się Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Józefowi Piłsudskiemu zostały podporządkowane także rząd Daszyńskiego oraz Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie. Następnie dnia osiemnastego listopada 1918 roku Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa powołał rząd w Warszawie. Był to pierwszy rząd o charakterze ogólnokrajowym. Premierem rządu został działacz niepodległościowy, Jędrzej Moraczewski., który wprowadził dość nowoczesne jak na tamtejsze czasy regulacje. Między innymi wprowadzono ośmiogodzinny dzień pracy oraz ubezpieczenia chorobowe. Jednakże rząd ten, będący rządem lewicowym, nie uzyskał poparcia pozostałych ugrupowań, skupionych wokół centrum oraz prawicy. Nie uzyskał także poparcia państw ententy. W tej sytuacji rząd ten dnia szesnastego stycznia 1919 roku zdymisjonował. Premierem nowego rządu został tym razem Ignacy Paderewski, który był akceptowany i popierany przez wszystkie ugrupowania. Ten rząd zyskał także poparcie ententy. II Rzeczpospolitą cechował system wielopartyjny. Prawicową partią, która miała największe poparcie była Narodowa Demokracja, która od roku 1928 przyjęła nazwę Stronnictwo Narodowe. Narodowa Demokracja była zwolennikiem demokracji parlamentarnej, propagowała hasła solidaryzmu społecznego oraz modelu Polaka – katolika. Tym samym była przeciwnikiem przyznania praw mniejszościom narodowym. Stała w opozycji do obozu Józefa Piłsudskiego. Ugrupowanie to miało szerokie poparcie wśród społeczeństwa polskiego. Największy procent poparcia uzyskiwali w dawnym zaborze pruskim. Liderem Narodowej Demokracji był Roman Dmowski, nazywany często ojcem nacjonalizmu polskiego. Kolejną partia II Rzeczypospolitej Polskiej była Chrześcijańska Demokracja. Ugrupowanie to sympatyzowało z Narodową Demokracją. Ich program ideowy oparty był na nauce społecznej Kościoła Katolickiego; tym samym powołując się na encyklikę papieża Leona XIII „Rerum novarum, opowiadali się przeciwko wszelkim formom wyzyskiwania robotników oraz za reformami o charakterze raczej umiarkowanym. Głównym, a zarazem jednym z najwybitniejszych reprezentantów tej partii był Wojciech Korfanty, działacz polityczny, zaangażowany bardzo w sprawy Górnego Śląska. Kolejne partie to Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" oraz Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie", będące ugrupowaniami ludowego ruchu politycznego. Partie te propagowały demokrację parlamentarną, twierdziły ponad to, iż podstawą gospodarki jest przede wszystkim agraryzm. Różnica między tymi ugrupowaniami polegała na tym, iż Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast" sympatyzowała z Narodową Demokracją oraz Chrześcijańską Demokracją, natomiast Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" skłaniało się bardziej ku partiom lewicowym. Sympatyzowało głównie z Polską Partią Socjalistyczną. W roku tysiąc dziewięćset trzydziestym pierwszym doszło do połączenia Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast" i Polskiego Stronnictwa Ludowego "Wyzwolenie" . Utworzyły one wspólnie Stronnictwo Ludowe (SL). Do głównych reprezentantów ruchu ludowego zalicza się Wincentego Witosa oraz Macieja Rataja. Kolejna partia II Rzeczypospolitej Polskiej była lewicowa Polska Partia Socjalistyczna (PPS), która podobnie jak ugrupowania wcześniejsze opowiadała się za demokracją parlamentarną. Polska Partia Socjalistyczna propagowała swobody obywatelskie, tolerancję wyznaniową oraz uznanie praw mniejszości narodowych. Do jej głównych przedstawicieli zalicza się Ignacego Daszyńskiego, Jędrzeja Oraczewskiego oraz Mieczysława Niedziałkowskiego. Ponad to działała rewolucyjna Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (KPRP). Powstała ona w grudniu tysiąc dziewięćset osiemnastego roku, zaś jej głównym reprezentantem był Julian Leszczyński-Leński. W roku tysiąc dziewięćset dwudziestym piątym KPRP zmieniła swoją nazwę na Komunistyczną Partię Polski (KPP). Ugrupowanie to wzorem Związku Radzieckiego, propagowało hasła dyktatury proletariatu. Suwerenność Polski, uważali za coś niepotrzebnego, zaś w trakcie wojny polsko-bolszewickiej współpracowali z bolszewikami. Komunistyczna Partia Polska nie miała zbyt szerokiego poparcia w społeczeństwie, głównie dlatego, że była postrzegana jako agentura Związku Radzieckiego. Komunistyczna Partia Polska została rozwiązana w roku 1938. Decyzję podjęto na Międzynarodówce Komunistycznej. Wielu członków Komunistycznej Partii Polskiej zostało straconych w Związku Radzieckim. Pierwsze wybory do Sejmu odbyły się w styczniu 1919 roku. O wejście do Sejmu ubiegało się ponad dwadzieścia partii politycznych. Największe poparcie zyskały natomiast: Związek Ludowo-Narodowy (endecja) oraz Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie". Dwanaście procent głosów zdobyło Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast", zaś niewiele mniej bo dziewięć procent także PPS. Wybory nie objęły Galicji, gdzie trwała wojna polsko-ukraińska oraz Wielkopolski gdzie toczyły się z kolei konflikty polsko-niemieckie. Nowo wybrany parlament liczył trzystu dziewięćdziesięciu czterech posłów. Nowo wybrany Sejm rozpoczął pracę nad Ustawa Zasadniczą, określającą charakter państwa, czyli nad Konstytucją. Została ona uchwalona dwudziestego pierwszego marca 1921 roku, a do historii przeszła pod nazwą konstytucji marcowej. Według „ konstytucji marcowej”: "Państwo Polskie jest Rzecząpospolitą. Władza zwierzchnia Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie władzy wykonawczej - Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami: w zakresie wymiaru sprawiedliwości - niezawisłe Sądy [...].Wszyscy obywatele są równi wobec prawa [...]. Rzeczypospolita Polska nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych[...]. Rzeczypospolita Polska uznaje wszelką własność, czy to osobistą poszczególnych obywateli, czy to zbiorową związków obywateli[...] i wreszcie samego Państwa, jako jedną z najważniejszych podstaw ustroju społecznego i porządku prawnego[..] Poręcza się wolność prasy. Nie może być wprowadzona cenzura[...] Obywatele mają prawo koalicji, zgromadzenia się i zawiązywania stowarzyszeń i związków[...]. Obywatele należący do mniejszości narodowościowych, wyznaniowych i językowych, mają równe z innymi obywatelami prawo[...]. W zakresie szkoły powszechnej nauka jest obowiązkowa dla wszystkich obywateli Państwa[...] Nauka w szkołach państwowych i samorządowych jest bezpłatna[...]". Nowy rząd stał jednak przed ogromnym wyzwaniem. Polska bowiem była po wojnie w bardzo trudnej sytuacji finansowej, gospodarczej oraz społecznej. Same straty pierwszej wojny światowej wynosiły bowiem około czternaście miliardów franków w złocie. Dużym problemem było scalenie obywateli, którzy przez ponad sto lat byli obywatelami trzech, różnych państw, państw, w których panowały odmienne obyczaje, prawa i przepisy. Oprócz różnic organizacyjnych istniały także znaczne różnice w poziomie życia mieszkańców poszczególnych regionów. Najgorsze warunki bytowe panowały na Kresach Wschodnich oraz w Galicji, gdzie nie było ani rozwiniętego rolnictwa, ani rozwiniętej produkcji przemysłowej. Najlepiej rozwinięte pod względem gospodarczym były zimie Królestwa Polskiego, jednakże działania wojenne sprawiły, iż zostały bardzo zniszczone. Wielkopolska z kolei mogła poszczycić się dość dobrze prosperującym rolnictwem oraz przemysłem przetwórczym. Śląsk natomiast był najbardziej uprzemysłowionym obszarem ówczesnej Europy. Obudowa państwa wymagała zatem ogromnych nakładów finansowych, o które było dość trudno, tym bardziej, że narastał problem inflacji. Wiązało się to ze wzrostem cen. Od roku 1923 nasiliło się zjawisko hiperinflacji. Jej skutkiem był gwałtowny spadek wartości pieniądza. Sytuacja kraju była więc bardzo ciężka. Dotknęło to nie tylko budżet ale i obywateli państwa. Od jesieni 1923 roku kryzys gospodarczy systematycznie się nasilał. Przykładowo wartość jednego dolara wzrosła wówczas do sześciu milionów marek niemieckich. Znacznie wzrosła także stopa bezrobocia. Wszystko to spowodowało wzrost społecznego niezadowolenia, który objawiał się między innymi licznymi protestami. Sytuacja ta doprowadziła do upadku rządu Witosa, którego następca został Władysław Grabski. Swoje rządy Władysław Grabski rozpoczął od wprowadzania w Zycie swego programu reform. Pierwszą z nich była reforma skarbowo-walutowa. Został uchwalony podatek majątkowy, a markę zastąpił jeden zloty polski. Po pewnym czasie sytuacja zaczęła się na chwile stabilizować, przede wszystkim ustabilizowała się waluta, co z kolei zaczęło sprzyjać różnym inwestycjom gospodarczym. Jednym z głównych celów rządu Władysława Grabskiego było przyciągnięcie zagranicznego kapitału. W tym celu zaciągnięto niekorzystną pożyczkę we Włoszech (wynosiła ona niewiele bo czternaście milionów dolarów, ale jej odsetki wynosiły dwadzieścia cztery procent), oraz prowadzono profrancuską politykę. Te ostatnie działania sprawiły, że została z Polski odwołana angielska misja finansowa Younga, która unikała udzielenia kredytu i jednocześnie próbowała osłabić polsko-francuską współpracę. Stabilizacja i poprawa sytuacji nie trwały jednak długo. Przemysł polski, w porównaniu z przemysłem zagranicznym był mało wydajny i mało konkurencyjny. Zjawiskiem negatywnym, które niekorzystnie wpłynęło na sytuację państwa były między innymi: spadek cen węgla, drzewa ora cukru (były to podstawowe towary eksportowe), wzrost deficytu bilansu handlu zagranicznego, zmniejszeniu uległy ponad to zasoby dewizowe. Oprócz tego rząd Władysława Grabskiego zaciągną wiele kredytów. Oprócz pożyczki włoskiej, kredyt wysokości czterystu milionów franków zaciągnięto we Francji, a dwadzieścia sześć milionów dolarów pożyczono od amerykańskiego banku Dillona. Inwestycje jakie wówczas podjęto obejmowały przede wszystkim kolej. W roku 1918 rozpoczęła się budowa wagonów kolejowych w Ostrowcu Świętokrzyskim., w Chrzanowie rozpoczęto produkcję parowozów na początku lat dwudziestych, podobnie było w Warszawie i Poznaniu. Do końca roku 1924 w sumie powstało około sto sześćdziesiąt szlaków linii kolejowych. Rozwiną się także przemysł. Przykładem tego jest powstanie w warszawskim okręgu przemysłowym zakładów chemicznych, zakładów zbrojeniowych, optycznych oraz elektrotechnicznych. W Chorzowie natomiast za sprawa profesora Ignacego Mościckiego powstała fabryka nawozów azotowych. Tym samym na obszarze państwa polskiego powstało wiele organizacji monopolistycznych, które zmierzały do opanowania różnych gałęzi przemysłu. Stanowiły je głównie kartele, których w przeciągu okresu od 1926 do 1929 roku powstało aż sto pięć , oraz syndykaty, które już w roku 1929 zatrudniały niemalże połowę robotników, pracowników przemysłowych oraz górnictwa. Na niekorzyść państwa działały kartele, które często zmniejszały produkcję, aby w ten sposób podnieść ceny. Skutkiem szybkiego wzrostu gospodarczego był spadek bezrobocia. W latach 1926-1929 stopa bezrobocia była najniższa w całym okresie międzywojennym. Obrazują to zwłaszcza następujące dane liczbowe: w roku 1926 zarejestrowanych bezrobotnych było około sto osiemdziesiąt pięć tysięcy, natomiast w roku 1928 około osiemdziesiąt tysięcy. Zjawiskiem pozytywnym był także wzrost płac robotników, co miało wpływ na wzrost zadowolenia społeczeństwa. Dużo inwestycji dotyczyło sektora budowlanego. Zbudowano port w Gdyni, który po blisko dziesięciu latach był drugim po porcie kopenhaskim, portem bałtyckim. Zaplanowano także budowę nowego okręgu przemysłowego, który obejmowałby wschodnią część województwa krakowskiego, zachodnią część województwa lwowskiego oraz południową część województwa kieleckiego. Poprawie uległa także sytuacja polskiej wsi. Wzrosły bowiem dochody ludności wiejskiej. Wpłynęły na to przede wszystkim lepsze zbiory oraz lepsze ceny zbóż. Nastąpił także wzrost popytu na ziemię, której ceny stale rosły. Parcelacji ulegało ponad dwieście tysięcy rocznie. Liczba ta przewyższała założenia reformy rolnej z roku 1925. Na wsi, wzorem innych krajów kapitalistycznych, zwiększył się także popyt na artykuły przemysłowe. Odrodzona Polska była krajem o charakterze rolniczym, w którym większość mieszkańców mieszkała na wsi. Było to jednak bardzo zróżnicowane rolnictwo, co było spuścizną czasów zaborów. I tak na przykład na ziemiach dawnego zaboru pruskiego, rolnictwo miało charakter kapitalistyczny, w Polsce centralnej oraz południowej miało charakter drobnotowarowy, zaś na wschodzi kraju, naturalny. Zróżnicowanie to nakładało się na zróżnicowanie w produkcji rolnej. I tak na przykład w Poznańskiem plony były dwa razy wyższe aniżeli na obszarze kresów wschodnich. Różnice te wiązały się także z różnicami bytowymi mieszkańców poszczególnych dzielnic kraju. Szybko postępowało likwidowanie ugorów, które były rezultatem działań wojennych. Na początku lat dwudziestych areał upraw był praktycznie taki jak przed wojną. A w latach kolejnych powierzchnia upraw wykazywała tendencję wzrostową. Rozwój ten spowodował, że zaczęto stosować w strukturze zasiewów nowe technologie. Dzięki temu zasiewy były bardziej wydajne. Dość spore różnice istniały pomiędzy gospodarką wielkiej własności a gospodarką chłopską. Ta pierwsza bowiem dysponowała lepszą technologią, korzystała z rad agronomów oraz często stosowała różne zabiegi agrotechniczne, które wpływały na wzrost plonów i zbiorów. Ludność chłopska natomiast była najbardziej zainteresowana kwestią parcelacji majątków obszarniczych. Był to przede wszystkim wynik swoistego głodu ziemi jakiego doznali chłopi mieszkający w dawnym zaborze radzieckim oraz austriackim. Ruch ten wzmógł się w roku 1918. Dochodziło wówczas do licznych napadów na dwory i do zaorywania gruntów folwarcznych. Rząd lubelski Daszyńskiego zapowiedział wówczas upaństwowienie własności, natomiast rząd Moraczewskeigo, zapowiedział tylko, iż w przyszłości wystąpi reforma rolna. Musi być ona jednak uchwalona przez Sejm. Sejm obradował w tej sprawie w lipcu 1919 roku. W konsekwencji nie opracowano planu reformy rolnej, a jedynie zapowiedziano parcelację państwowych majątków, zapowiedziano także wykup nadwyżek folwarków obszarniczych. Obejmowały one ponad sto osiemdziesiąt hektarów terenu, zaś na terytorium dawnego zaboru pruskiego oraz na ziemiach zabużańskich - ponad czterysta hektarów. Zagadnienie to pod obrady sejmu powróciło, gdy walki wojny polsko-bolszewickiej przesunęły się w okolice Warszawy. Chcąc zachęcić chłopów do wzięcia udziału wojnie, piętnastego lipca 1920 roku sejm uchwalił ustawę o reformie rolnej. Przewidywała ona między innymi odszkodowania dla obszarników. Wysokość odszkodowań miała wynosić połowę wartości szacunkowej gruntu. Ziemia miała iść w posiadanie ludzi bezrolnych oraz małorolnych. Mieli ja także otrzymać inwalidzi wojenni. Ustawa była jednak niekorzystna dla państwa, dlatego też po zakończeniu wojny, ci co za nią optowali , zaczęli ja bojkotować. Do zakwestionowania ustawy wykorzystany został artykuł dziewięćdziesiąty dziewiąty ustawy zasadniczej, która została uchwalona w roku 1821. Artykuł ten gwarantował nienaruszalność prywatnej własności. W ten sposób realizacja reformy została zablokowana. W życie wprowadzono natomiast ustawę o osadnictwie wojskowym z grudnia 1920 roku. Według niej byli wojskowi mieli otrzymać ziemię na terenach ukraińskich oraz białoruskich. Ustawa ta miała cel dodatkowy, jakim była polonizacja tych obszarów. Decyzje te wpłynęły więc na zaostrzenie sytuacji i eskalację konfliktów z ludnością miejscową. W Polsce, tak jak i w całej ówczesnej Europie nastąpił wzrost hodowli zwierząt. Baczniejszą wagę zaczęto przywiązywać do kwestii doboru materiału hodowlanego oraz do kwestii żywienia zwierząt. I chociaż II Rzeczpospolita Polska pod względem hodowli znacznie odbiegała od wyników w Europie zachodniej, to znacznie przewyższała na tym polu kraje Europy wschodniej, środkowej oraz południowej. W roku 1919 większa część produkcji kraju szła na potrzeby wojny Polaków z Bolszewikami. Największą poczyniona tu inwestycją była budowa portu w Gdyni. Decyzję o budowie portu wydał sejm w roku 1922. Port Gdynia miał być w zamyśle konkurencją dla portu gdańskiego. W roku 1924 rozpoczęto budowę tego portu. W tym samym tez czasie budowano linie kolejową, która miała na celu połączenie Gdańska z innymi ośrodkami przemysłowymi. Pierwszą linia była linia Gdańsk – Katowice. Kiedy rozpoczęto budowę portu w Gdyni, sama Gdynia była małą wioską rybacką. Do szybkiej budowy miasta oraz portu przyczynił się ówczesny minister przemysłu i handlu Edward Kwiatkowski. Budową portu zajmowały się firmy belgijskie oraz francuskie, z którymi umowy zawarł Kwiatkowski. Dnia szóstego listopada tysiąc dziewięćset dwudziestego szóstego roku pracę rozpoczął pierwszy dźwig portowy, zaś dwa tygodnie potem z portu Gdynia wypłyną pierwszy polski statek – „Wilno”. Oprócz portu zbudowano także miasto Gdynia. Od tamtej pory Gdynia stała się symbolem polskiego odrodzenia. Bardzo istotnym elementem były kwestie oświaty. W roku 1919 wydano dekret, który wprowadził obowiązek szkolny dla dzieci w wieku od siedmiu do czternastu lat. Było to podyktowane między innymi wysoką skalą analfabetyzmu, szczególnie na obszarze byłego zaboru austriackiego oraz Królestwa Polskiego, gdzie dostęp do szkół był utrudniany przez władze. Na kresach wschodnich analfabetyzm wynosił sześćdziesiąt pięć procent, natomiast jeśli chodzi o całość kraju to aż trzydzieści trzy procent ludności nie potrafiło ani pisać ani czytać. Dziewiątego lutego 1919 roku uchwalono więc dekret, który wprowadzał obowiązek szkolny. Miały mu podlegać dzieci w wieku od siedmiu do czternastu lat. Taki obowiązek szkolny istniał już wcześniej , ale tylko na ziemiach dawnego zaboru pruskiego. Tam tez analfabetyzm był na najniższym poziomie. Dzięki obowiązkowi szkolnemu w szkołach podstawowych w roku 1925 uczyło się już osiemdziesiąt procent dzieci. Obowiązek nauki czytania oraz pisania wprowadzono także w wojsku. Rozwinięciu uległo szkolnictwo średnie, a także i wyższe. Oprócz takich ośrodków uniwersyteckich jak Kraków, Lwów oraz Warszawa powstały nowe ośrodki akademickie, które znajdowały się w Poznaniu, w Wilnie oraz w Lublinie. W tym tez czasie w Krakowie powstała, prężnie rozwijająca się do dnia dzisiejszego Akademia Górniczo-Hutnicza. Przed pierwszą wojna światową szkolnictwo wyższe funkcjonowało tylko na obszarze Galicji. Tu bowiem działały dwa uniwersytety: Uniwersytet we Lwowie oraz Uniwersytet Jagielloński w Krakowie oraz politechnika. W Warszawie Uniwersytet rozpoczął swoją działalność dopiero w roku 1915, kiedy to wojska rosyjskie wycofały się z Królestwa Polskiego. Powstało tam wówczas także kilka uczelni prywatnych oraz politechnika. W roku 1923 na ziemiach polskich funkcjonowało już siedemnaście uczelni wyższych, na których studiowało w sumie trzydzieści osiem tysięcy studentów. W tamtym czasie nastąpił także wzrost liczby bibliotek. U progu roku 1918 na ziemiach polskich funkcjonowało około sto bibliotek. Po wojnie natomiast nastąpił wzrost liczby bibliotek publicznych. Wtedy tez powstały biblioteki i czytelnie dla dzieci oraz młodzieży. W 1928 roku w Warszawie otwarto Bibliotekę Narodową. W Bibliotece Narodowej znalazły się miedzy innymi zbiory barci Załuskich oraz zbiory zebrane przez polska emigrację w Repperswilu (w Szwajcarii) oraz w Paryżu. Do rozwoju oświaty oraz edukacji przyczyniła się także działalność różnych instytutów naukowych, wśród których najważniejsza istniejąca do dziś była Polska Akademia Umiejętności w Krakowie. W Warszawie natomiast dużą rolę zaczęło odgrywać Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Na te czasy przypada dość szybki rozwój nauk społecznych oraz historycznych. Do grona wybitnych polskich badaczy zalicza się miedzy innymi: Marcel Handelsman, Szymon Aszkenazy, Wacław Tokarz. Nauki matematyczne rozwijane były z kolei przez takie osobistości jak: Wacław Sierpiński, Hugo Steinhaus, Stefan Banach. Natomiast w dziedzinie literatury znaczne osiągnięcia mieli: Leopold Staffa, Bolesław Leśmian oraz Julian Tuwim, Jarosław Iwaszkiewicz, Antoni Słonimski, Jan Lechoń. Na początku okresu międzywojennego tworzyło tez wielu prozaików, wśród których należy wymienić: autora „Chłopów” Władysława Stanisława Reymonta, który był laureatem Nagrody Nobla oraz Stefana Żeromskiego, autora miedzy innymi: "Syzyfowych prac" oraz "Przedwiośnia". Społeczeństwo polskie rozwijało się miedzy innymi dzięki szerokiemu dostępowi do takich dóbr kultury jak: literatura, prasa oraz w późniejszym okresie radio. Znacznie wzrósł poziom wykształcenia. Jeżeli zaś chodzi o rozwój radia, to pierwszą polską stacją radiową była radiostacja warszawska, która została uruchomiona w roku 1925. W roku 1930 na ziemiach polskich działało już siedem stacji. Do roku 1934 Program Polskiego Radia był nadawany na żywo, z płyt nadawano tylko muzykę. Radio było odpowiedzialne także za organizowanie różnych akcji o charakterze społecznym. I tak na przykład Łódzka Rodzina Radiowa zorganizowała opiekę nad sierotami oraz dziećmi niewidomymi, zaś ze składek słuchaczy wybudowano dom dziecka, w którym schronienie i opiekę znalazło sto sierot. Jeżeli chodzi o muzykę tamtego okresu, to jej głównymi przedstawicielem był Karol Szymanowski. Rozwijała się także twórczość malarska, sztuka dekoracyjna, która zwykle nawiązywała do motywów ludowych. Jeżeli chodzi o sztukę dekoracyjną to nawiązując, przede wszystkim do motywów podhalańskich, stworzyła całkowicie nowatorski styl zdobienia mebli oraz różnych tkanin. Dowodem świetności polskiej sztuki dekoracyjnej, był jej triumf na międzynarodowej wystawie w Paryżu. Miało to miejsce w roku 1925. W okresie międzywojennym rozwinęła się także architektura. Związane to było z potrzebą budowy budynków na potrzeby państwa, szkół, banków, sądów czy ministerstw. W okresie międzywojennym rozwinęło się także kino. Do czołowych polskich aktorów tego czasu zalicza się miedzy innymi: Pola Negri oraz Eugeniusz Bodo, natomiast za najsłynniejszego aktora teatralnego tamtego czasu uchodził Stefan Jaracz. W roku 1918 Polska po stu dwudziestu trzech latach stała się państwem suwerennym oraz niepodległym. Czas zaborów oraz okres pierwszej wojny światowej sprawił, że nowe państwo było w tragicznym wręcz położeniu ekonomicznym i społecznym, wymagało więc wielu reform. Odbudowa państwa obejmowała między innymi: Odbudowa ta miała obejmować: odbudowę gospodarki państwa, budowę portu w Gdyni, reformę oświaty, reformę rolna oraz walutową, jak również reformę celna z Niemcami. Głównym problemem gospodarczym było przezwyciężenie dysproporcji ziem trzech zaborów. Poszczególne części ziem polskich przez ponad sto lat były pod trzema różnymi organizacjami gospodarczymi, dlatego też polski kapitalizm określono mianem kapitalizmu wyspowego. Najgorzej rozwinięte gospodarczo były przy tym ziemie byłego zaboru austriackiego. Na ziemiach tych nie było rozwiniętej produkcji przemysłowej, znaczne były także zniszczenia wojenne. Pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości były dla państwa polskiego ciężką próbą. Odbudowa struktur państwowych okazała się bowiem bardzo trudnym zadaniem. Dodatkowo sytuacje komplikowała ciężka sytuacja społeczna, liczne konflikty i wzrost społecznego niezadowolenia. Ten niekorzystny i trudny czas nie trwał jednak bardzo długo. Po nim bowiem nastąpił okres względnej stabilizacji. Rozwiną się przemysł, dzięki czemu państwo dotąd głównie rolnicze zaczęło powoli przekształcać się w państwo przemysłowe, eksportujące swoje towary za granicę. Oprócz przemysłu poprawie uległa sytuacja na wsi, spadło bezrobocie, rozwinęły się szkoły, biblioteki i inne instytucje społeczno-kulturowe. Nastąpił też znaczny rozwój szkolnictwa wyższego. Wszystkie te procesy sprawiły, iż znacznej poprawie w porównaniu z okresem przedwojennym , uległa sytuacja bytowo-materialna mieszkańców państwa polskiego. Integracja państwa polskiego po proklamowaniu niepodległości w 1918 roku było więc zadaniem trudnym. Przed młodym państwem stanął przede wszystkim problem ujednolicenia wszelkich aspektów związanych z życiem na terenie państwa. Trzeba było stworzyć wspólny system prawny, system monetarny oraz kredytowy, system miar oraz wag, trzeba było ujednolicić i rozbudować sieć transportu, utworzyć polskie szkolnictwo. Przede wszystkim trzeba było odbudować kraj zniszczony wojną oraz rozwinąć jego gospodarkę. Pomimo wielu tych przeszkód udało się odbudować państwo. I chociaż sytuacja polityczna państwa w owym czasie jest dziś różnie oceniana, to należy stwierdzić, że okres międzywojenny to okres szczególny w historii państwa polskiego. Jest tak, gdyż to właśnie okres odbudowy i rozwoju, okres podniesienia się z upadku i ponownego zaistnienia na europejskim i światowym forum.