Stefan Kossecki

[Warka]

Stefan Kossecki (ur. 27 listopada 1889 w Sawińcach k. Kamieńca Podolskiego, zm. 1940 ?) – polski dowódca wojskowy, komendant Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty (1930–1931), pułkownik Wojska Polskiego.

Życiorys
Dzieciństwo i młodość

Herb szlachecki RawiczPochodził ze starej szlacheckiej rodziny Kosseckich herbu Rawicz (dawniej używana była nazwa Rawa), mieszkającej w majątku Sawińce koło Kamieńca Podolskiego. 12 stycznia 1890 został ochrzczony. W niektórych publikacjach bądź źródłach ta data traktowana jest błędnie jako data jego urodzenia.

W Szkole Agronomiczno-Technicznej w Kamieńcu Podolskim należał do tajnej organizacji młodzieżowej "Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej", następnie członek Związku Walki Czynnej.

Kierując się patriotycznymi pobudkami, po ukończeniu szkoły w Kamieńcu Podolskim w 1911 rozpoczął służbę w Armii Imperium Rosyjskiego. Służył w 13. Pułku Strzelców Pieszych, który podlegał wielkiemu księciu Mikołajowi Mikołajewiczowi. W 1912 zdał egzamin oficerski i otrzymał awans na pierwszy stopień oficerski – chorążego, po czym przeszedł do rezerwy.

Oficerem armii rosyjskiej był również jego brat porucznik Stanisław Kossecki[1].

I wojna światowa
Po wybuchu I wojny światowej walczył na stanowisku dowódcy kompanii, a następnie batalionu w 284. Węgrowskim Pułku Piechoty. 8 stycznia 1915 został ciężko ranny pod Kirlibabą podczas kampanii na Bukowinie, w wyniku czego stracił prawą rękę. Po rocznej rekonwalescencji w 1916 z własnej woli wrócił na front. Za waleczność otrzymał kolejne awanse – aż do stopnia sztabskapitana, oraz odznaczenia bojowe: m.in. Złoty Oręż Krzyża Św. Jerzego "Za Waleczność".

Po wybuchu rewolucji w Odessie wstąpił do 7. Pułku Strzelców Polskich. Zajmował się w nim pracą oświatową wśród zgłaszających się ochotników. Praca ta miała m.in. na celu wyeliminowanie elementów bolszewickich spośród osób zgłaszających się do służby w oddziałach polskich. Była więc to praca o charakterze oświatowo-kontrwywiadowczym. 16 września 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji formowanego w rejonie Mińska i Bobrujska, dowodzonego przez gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. W szeregach tego Korpusu walczył z bolszewikami. Za udział w bitwie pod Rohaczewem, w której dowodząc kompanią Legii Podchorążych odparł atak kilkunastokrotnie liczniejszych bolszewickich łotewskich pułków (szczególnie fanatycznych i odważnych), oraz udział w ataku na Żłobin i jego późniejszej obronie, w 1922 został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po ultimatum Dowództwa Wojsk Niemieckich na Wschodzie doszło do demobilizacji Korpusu w 1918, żołnierze zaś zostali odesłani do kraju.

Dwudziestolecie międzywojenne
1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego w Warszawie, uczestniczył wówczas w organizowaniu Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1919 został skierowany do Szkoły Oficerskiej w Poznaniu, gdzie był instruktorem. W sierpniu 1920, kiedy ofensywa bolszewicka dotarła do Torunia, bronił przyczółka mostowego w rejonie Fordonu. W grudniu 1923 awansował ze stanowiska wykładowcy na dyrektora nauk Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy. Na tym stanowisku pozostawał do 3 listopada 1924, kiedy to rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W trakcie przewrotu majowego był chory i leżał w szpitalu. W 1926 po ukończeniu WSWoj. uzyskał tytuł oficera Sztabu Generalnego, co pozwalało mu dowodzić jednostkami wojskowymi różnych typów. Marszałek Polski Józef Piłsudski skierował go wówczas na stanowisko II oficera sztabu Inspektoratu Armii w Toruniu, kierowanego przez gen. dyw. Leonarda Skierskiego. Z dniem 30 czerwca 1927 wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki I oficera sztabu Inspektoratu Armii. Po odbyciu stażu sztabowego w 1928 został dowódcą 10. Pułk Piechoty w Łowiczu. Był nim do 1930.


Płk Stefan Kossecki podczas inspekcji Szkoły Podchorążych Piechoty w BydgoszczyW latach 1930–1931 był komendantem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, a w latach 1931–1934 – Szkoły Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy.

W 1931 poślubił Jadwigę z Zarembów herbu Zaremba Kossecką, wdowę po ordynacie machnowieckim Włodzimierzu Twardowskim, która była matką Zbigniewa i Marii Twardowskich. W 1936 urodził im się syn Józef Kossecki, późniejszy naukowiec i działacz opozycyjny.

Zarządzeniem Prezydenta RP 2 listopada 1933 otrzymał Medal Niepodległości.

W 1934 Stefan Kossecki uczestniczył w ostatniej grze wojennej (manewrach) prowadzonej przez marsz. Józefa Piłsudskiego. Wraz z ówczesnym pułkownikiem Stanisławem Maczkiem został wtedy przez Marszałka wyróżniony. Wkrótce potem otrzymał awans, gdyż od 26 stycznia 1935 do lipca 1939 był dowódcą piechoty dywizyjnej 25. Dywizji Piechoty w Kaliszu. 20 sierpnia 1939 objął dowodzenie 18. Dywizji Piechoty w Łomży, ze składu SGO "Narew", którą dowodził także podczas kampanii wrześniowej.

II wojna światowa
W trakcie kampanii wrześniowej walczył m.in. w rejonie Zambrowa, gdzie odpierał przeważające siły XIX Korpusu Pancernego gen. Heinza Guderiana. Prowadząc osobiście natarcie swojej dywizji został ciężko ranny 5 pociskami podczas bitwy pod Andrzejewem 12 września, leczył się w szpitalu polowym w Łętownicy[2], w szpitalu w Zambrowie, a potem w Białymstoku[3]. Po wyjściu ze szpitala w Białymstoku w listopadzie 1939, chciał przekroczyć granicę i został w Brześciu nad Bugiem aresztowany przez NKWD[4].

Śmierć i upamiętnienie
Początkowo (do 28 marca 1940) był więziony w Brześciu nad Bugiem, jego dalsze losy nie są w pełni znane. Według relacji pośredniego świadka został on zatopiony w Morzu Białym wraz z innymi jeńcami polskimi. Jego symboliczny grób znajduje się w mauzoleum 18 DP w Andrzejewie na ziemi łomżyńskiej.

W 1964 gen. Władysław Anders jako Wódz Naczelny w imieniu emigracyjnych władz RP, nadał pośmiertnie Stefanowi Kosseckiemu stopień generała brygady. Za udział w walkach we wrześniu 1939 w latach 70. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari[5]. 9 listopada 2004 Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski wydał postanowienie o uznaniu pośmiertnego awansu na generała brygady.

5 kwietnia 1997 – 2. Pułkowi Zabezpieczenia Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych (Jednostka Wojskowa 3466) w Czerwonym Borze nadano imię gen. bryg. Stefana Kosseckiego. W 2000 jednostka ta została rozformowana.

Awanse
chorąży – 1912
podporucznik – 1916, ze starszeństwem 15 czerwca 1915
porucznik – 1917, ze starszeństwem 6 czerwca 1916
sztabskapitan – 1917, ze starszeństwem 17 grudnia 1916
major – 21 grudnia 1920, zweryfikowany ze starszeństwem 1 kwietnia 1920
podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem 15 sierpnia 1924 i lokatą 46
pułkownik – starszeństwo z 1 stycznia 1930
generał brygady – starszeństwo z 1 stycznia 1964 (pośmiertnie przez władze emigracyjne, 9 listopada 2004 przez władze w kraju)
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Medal Niepodległości
Złoty Krzyż Zasługi
Złoty Oręż Krzyża Św. Jerzego
Przypisy
↑ Walczył on w I wojnie światowej w armii rosyjskiej. Był członkiem POW. Pod koniec I wojny światowej pomagał tworzącym się polskim oddziałom w zdobyciu broni, pracował również w polskim wywiadzie wojskowym w Odessie. Został skierowany do polskiej misji wojskowej przy gen. Antonie Denikinie, walczącym z bolszewikami.
↑ Wówczas dowódca 20 Dywizji Zmotoryzowanej XIX Korpusu Pancernego Guderiana gen. Mauritz von Wiktorin osobiście złożył mu gratulacje za bitwę, zaś w rozkazie dla niemieckich żołnierzy postawił go jako wzór odważnego dowódcy.
↑ Niemiecki komendant Białegostoku w uznaniu odwagi, zostawiając Stafana Kosseckiego w tamtejszym szpitalu, uzyskał od zastępującego go sowieckiego komendanta wojskowego zobowiązanie, że da mu przepustkę do Generalnego Gubernatorstwa. Sowiecki komendant spełnił to zobowiązanie, ale NKWD nie honorowało przepustki i aresztowało Kosseckiego podczas przekraczania granicy, osadzając w więzieniu w Brześciu nad Bugiem. Informacje powyższe uzyskała Jadwiga Kossecka w czasie wojny od kapitana Hojflera (profesora historii, żonatego z Polką, interesującego się genealogią polskich rodów szlacheckich), niemieckiego ortskomendanta (komendanta garnizonu) Łańcuta, przyjaźnie nastawionego do Polaków. Skorzystał przy tym z pomocy gen. Metza, Austriaka, który kwaterował na zamku Potockich w Łańcucie.
↑ Dwukrotnie dostał od Rosjan propozycję opisania doświadczeń z walki 18 DP z oddziałami niemieckimi w czasie kampanii wrześniowej. Zgodził się, pod warunkiem pisemnej zgody na to polskich władz emigracyjnych. W ówczesnej sytuacji politycznej uzyskanie takiej zgody było niemożliwe, tym samych najprawdopodobniej przypieczętował swój dalszy los. Informacje o tym rodzina Kosseckich otrzymała po wojnie listownie od ppłk Władysława Chudego, współwięźnia, który się uratował i przebywał na Zachodzie, a potem opublikował swe wspomnienia w paryskich "Zeszytach Historycznych".
↑ Na wniosek Komisji Historycznej 18 Dywizji Piechoty pod kierownictwem pułkownika Kazimierza Pluty-Czachowskiego w latach 70.
Bibliografia
Archiwum domowe rodziny Kosseckich, a w nim: Karta Ewidencyjna, Teczki osobowe "Stefana Kosseckiego" z Archiwum MON oraz z Centralnego Archiwum Wojskowego.
M. Bartniczak, Od Andrzejewa do Pecynki 1939-1944, Wyd. KiW, Warszawa 1984.
W. Chudy, W sowieckim więzieniu w Brześciu nad Bugiem [w:] "Zeszyty Historyczne", nr 61, 1982, Paryż, s. 111-128.
N. Dueholm, Zaginiony oficer [w:] Opcja na prawo, nr 4 (40), kwiecień 2005. Patrz m.in. Natalia Dueholm – Zaginiony oficer (fragment)
T. Jurga, Obrona Polski 1939, Wyd. PAX, Warszawa 1990, ss. 866. (W tym: W. Strzałkowski, Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.)
H. P. Kosk, Generalicja Polska, Popularny słownik biograficzny. t. I. A-Ł, Oficyna Wydawnicza AJAKS, Pruszków 1998, s. 248.
T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski niepodległej, Wyd. II uzupełnione i poprawione, Editions Spotkania, Warszawa 1991.
J. Leskiewiczowa (red.) Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny. Część 7, Wyd. DiG, Warszawa 2004.
Źródło „http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Kossecki”