Franciszek Jóźwiak

[Artur Rogóż]

Franciszek Jóźwiak, pseudonim Witold (ur. 20 października 1895 we wsi Huta Baranowska w pow. puławskim, zm. 23 października 1966 w Warszawie) – działacz komunistyczny, komendant główny Milicji Obywatelskiej, od marca 1946 członek Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, generał dywizji WP.
Życiorys

W 1912 wstąpił do PPS, a w 1914 do Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym internowany został w obozie w Szczypiornie. W 1920 był podoficerem Wojska Polskiego. W 1921 wstąpił do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Rok później został po raz pierwszy zatrzymany i aresztowany na 18 miesięcy w Lublinie. W grudniu 1924 aresztowany po raz drugi. Więzienie opuścił w grudniu 1926 i kierował pracą komitetów okręgowych KPP: lubelskim, radomsko-kieleckim i poznańsko-pomorskim. W 1931 został szefem Wydziału Wojskowego Komitetu Centralnego KPP. W kwietniu tego roku aresztowany po raz trzeci i skazany na sześć lat pozbawienia wolności. W styczniu 1937 osadzony został w Berezie Kartuskiej. W tym samym roku skazany został na karę dziesięciu lat pozbawienia wolności. Do wybuchu II wojny światowej odbywał karę w zakładzie karnym w Tarnowie. W czasie kampanii wrześniowej 1939 uwolniony został z więzienia. Łącznie, w okresie międzywojennym, w więzieniach spędził 12 lat. Od 1939 do 1942 przebywał na terenach okupowanych przez ZSRR. Od lata 1941 walczył w partyzantce radzieckiej. Na początku 1942 powrócił do kraju. W maju tego roku został członkiem Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej, w sierpniu szefem Sztabu Głównego Gwardii Ludowej, a w listopadzie członkiem Sekretariatu KC PPR. 1 stycznia 1944 mianowany został szefem Sztabu Głównego – zastępcą naczelnego dowódcy Armii Ludowej.

W latach 1944–1949 pełnił obowiązki pierwszego komendanta głównego Milicji Obywatelskiej i od 1945 równocześnie wiceministra bezpieczeństwa publicznego. Następnie był prezesem Najwyższej Izby Kontroli, a w latach 1952–1955 ministrem kontroli państwowej. Równocześnie, w latach 1949–1952, był członkiem Rady Państwa. W latach 1955–1957 był wicepremierem.

W latach 1948–1956 był członkiem Biura Politycznego KC Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i przewodniczącym Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej. Był posłem na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji.

Był patronem milicyjnej Wyższej Szkoły Oficerskiej w Szczytnie (1972–1989) i 18 Brygady Artylerii w Bolesławcu (1972–1991, oraz Szkoły Podstawowej nr 146 w Warszawie i Szkoły Podstawowej nr 7 w Koninie.

W latach 1942–1956 był mężem Heleny Wolińskiej, prokuratora wojskowego w stalinowskich procesach politycznych.
Ordery i odznaczenia

* Order Budowniczych Polski Ludowej
* Order Sztandaru Pracy I klasy
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
* Order Krzyża Grunwaldu I klasy
* Krzyż Partyzancki (12 czerwca 1946)

Źródła

* Gen. dyw. Franciszek Jóźwiak "Witold" (1895–1966), Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (40), Warszawa 1966, s. 363–364.