Eugeniusz Baziak

[Artur Rogóż]

Eugeniusz Baziak (ur. 8 marca 1890 w Tarnopolu, zm. 15 czerwca 1962 w Warszawie) – polski biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy lwowski w latach 1933–1944, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1944–1962, administrator apostolski archidiecezji krakowskiej w latach 1951–1962, arcybiskup metropolita krakowski w 1962.
Życiorys

Urodził się w rodzinie urzędnika sądowego. W Tarnopolu ukończył szkołę powszechną i średnia. W 1908 zdał maturę i rozpoczął studia w Seminarium Duchownym i na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego. W 1912 przyjął w Przemyślanach święcenia kapłańskie z rąk bpa Władysława Bandurskiego. W latach 1912–1919 był duszpasterzem w Żółkwi i Tarnopolu.

W czasie I wojny światowej pełnił funkcję kapelana w armii austriackiej. W trakcie opieki nad chorymi żołnierzami zachorował na tyfus plamisty.

W latach 1919–1924 pełnił funkcję prefekta, od 1924 wicerektora seminarium duchownego. W 1931–1934 był proboszczem kolegiaty w Stanisławowie, dziekanem stanisławowskim, kanonikiem honorowy Kapituły Metropolitalnej we Lwowie, protonotariuszem apostolskim.

15 września 1933 został mianowany przez papieża Piusa XI biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej. W latach 1933–1939 pełnił funkcję rektora seminarium duchownego i kustosza kapituły.

W końcu października 1939 okupacyjne władze radzieckie zlikwidowały we Lwowie Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza, a w grudniu seminarium duchowne. W zastępstwie bardzo schorowanego abpa Bolesława Twardowskiego prowadził działania zmierzające do zapewnienia ciągłości prac seminarium, a także udzielał święceń kapłańskich. Na skutek ciągłych brutalnych prześladowań i szykan okupantów na abpie Bolesławie Twardowskim i jego współpracownikach w kurii metropolitalnej usunięto z rezydencji arcybiskupiej. Zarówno on sam, jak i jego najbliższy współpracownik i zastępca, bp Eugeniusz Baziak, byli zmuszeni kilkakrotnie zmieniać miejsca pobytu, cierpiąc liczne udręki i uciążliwości codziennego bytowania oraz różne niedogodności swej dalszej, nieprzerwanej mimo tego pracy kościelno-organizacyjnej i duszpasterskiej. Towarzyszyła temu organizowana przez Kościół lwowski akcja pomocy charytatywnej dla dziesiątków tysięcy wywiezionych zbrodniczo w głąb ZSRR Polaków, i dla miejscowej ludności.

26 kwietnia 1944 został mianowany arcybiskupem tytularnym Pariany i biskupem koadiutorem abpa Bolesława Twardowskiego z prawem następstwa. 22 listopada 1944 został metropolitą lwowski.

Od 1945 pod przymusem był sprowadzany przez władze radzieckie na całonocne przesłuchania, które miały na celu zmuszenie go do opuszczenia Lwowa na zawsze. Przez długi czas nie poddawał się radzieckim urzędnikom, jednak w chwili, kiedy sytuacja kościoła we Lwowie stała się beznadziejna, podjął decyzję ekspatriacji seminarium duchownego i agend kurii metropolitalnej wraz z jej archiwum do Polski w jej nowych granicach. Swoją ostatnią mszę świętą pontyfikalną odprawił w archikatedrze lwowskiej w Niedzielę Wielkanocną 1946. 26 kwietnia 1946 opuścił na zawsze Lwów, osiadając w sierpniu 1946 w Lubaczowie.

23 marca 1951 został mianowany biskupem koadiutorem kard. Adama Stefana Sapiehy w Krakowie (z zachowaniem dotychczasowych funkcji). W grudniu 1952 został internowany przez władze komunistyczne, a potem aresztowany i uwięziony w Krakowie. W 1953 ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony, ale wydalony poza granice archidiecezji krakowskiej i części archidiecezji lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie. Do Krakowa powrócił w 1956. 28 września 1958 dokonał konsekracji biskupiej Karola Wojtyły. 3 marca 1962 został arcybiskupem metropolitą krakowskim oraz administratorem apostolskim archidiecezji we Lwowie.

Zmarł na atak serca 15 czerwca 1962 w Warszawie w Domu Katolickim Roma podczas pobytu na konferencji Episkopatu Polski. Został pochowany w katedrze wawelskiej. Uroczystościom pogrzebowym przewodził bp Karol Wojtyła, jego następca.