Tadeusz Hupałowski

[Artur Rogóż]

Tadeusz Hupałowski (ur. 25 czerwca 1922 w Złoczowie, zm. 22 grudnia 1999 w Warszawie) – polski dowódca wojskowy, generał dywizji WP, działacz państwowy, prezes Najwyższej Izby Kontroli.


Przebieg służby wojskowej

Do WP wstąpił w 1945 roku. Ukończył Oficerską Szkołę Piechoty (1945), Akademię Nauk Politycznych w Warszawie (1951) oraz Akademię Wojskową w Czechosłowacji (1951) oraz Wyższą Akademię Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w Moskwie.

Był oficerem sztabowym. W latach 1958-1961 był przedstawicielem WP przy Zjednoczonym Dowództwie Sił Zbrojnych Państw-Uczestników Układu Warszawskiego w Moskwie, następnie zastępcą szefa i szefem Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego WP. W 1963 roku otrzymał awans na generała brygady. W 1965 roku objął stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Obrony Terytorialnej – szefa Inspektoratu Obrony Terytorialnej (gen. Grzegorza Korczyńskiego). W latach 1968-1972 był zastępcą dowódcy - szefem sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego z siedzibą we Wrocławiu. Kolejne lata jego służby związane były ze Sztabem Generalnym WP, gdzie w latach 1972-1973 był zastępcą szefa do spraw organizacyjno-mobilizacyjnych, a w latach 1973-1981 I zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP. W 1972 roku otrzymał awans na generała dywizji. W 1981 roku brał udział w przygotowaniach do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. W 1981 roku powołany na ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. W stanie spoczynku od 1991 roku.
Działalność polityczna

W latach 1981-1983 był ministrem administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Wchodził również w skład powołanej w okresie stanu wojennego Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W 1983 został powołany przez Sejm na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Na stanowisku tym zastąpił Mieczysława Moczara. Próba odwołania Hupałowskiego w 1988 roku, na wniosek Biura Politycznego KC PZPR, spotkała się ze sprzeciwem Sejmu, co było ewenementem w historii PRL. Stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli utrzymał aż do 1991 roku, gdyż Sejm RP nie był w stanie wybrać jego następcy.

Członek PZPR od 1951 roku. Delegat na VII (1975), VIII (1980) oraz X (1986) Zjazd PZPR. W latach 1975-1981 wchodził w skład Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. W latach 1986-1990 był wiceprzewodniczącym Centralnej Komisji Kontrolno-Rewizyjnej PZPR. Był również długoletnim prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Libijskiej.
Śmierć i pogrzeb

Zmarł 22 grudnia 1999 w Warszawie. Pochowany 28 grudnia 1999 na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) na Powązkach w Warszawie. W pogrzebie udział wziął były Prezydent PRL gen. armii Wojciech Jaruzelski oraz Szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Henryk Szumski. Mowy pogrzebowe wygłosili: w imieniu Sztabu Generalnego WP – gen. dyw. Franciszek Puchała, w imieniu przyjaciół – gen. broni Antoni Jasiński, w imieniu Najwyższej Izby Kontroli – prezes NIK Janusz Wojciechowski.
Odznaczenia

* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Order Sztandaru Pracy I klasy
* Order Sztandaru Pracy II klasy
* Złoty Krzyż Zasługi
* Srebrny Krzyż Zasługi
* Medal 10-lecia Polski Ludowej
* Medal 30-lecia Polski Ludowej
* Medal 40-lecia Polski Ludowej
* Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
* Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
* Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Medal Za udział w walkach o Berlin
* Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Medal Komisji Edukacji Narodowej
* Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)
* Medal "Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych" III stopnia (CSRS)

Bibliografia

* A. Dudek, Reglamentowana rewolucja. Rozpad dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2005
* A. Karaś, Sąd nad autorami stanu wojennego, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993
* H.P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Wydawnictwo Ajaks, Warszawa - Pruszków 1999
* Kto jest kim w Polsce 1984. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
* Kto jest kim w Polsce 1989. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
* M. Jędrzejko, M. Paszkowski, M. Krogulski, Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989-2002) Wydawnictwo Von Borowiecky, Warszawa 2002, ISBN 83-87689-46-7
* P. Martell, G. P. Hayes, World military leaders, Bowker, New York 1974
* T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
* M. F. Rakowski, Dzienniki polityczne 1987-1990, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2005
* J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe : a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
* Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku "Wojskowy Przegląd Historyczny" (1960-1990)