Franciszek Księżarczyk

[Artur Rogóż]

Franciszek Księżarczyk, ps. "Michał" (ur. 4 grudnia 1906 w Jeleniu, zm. 1991 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, zastępca komendanta głównego Milicji Obywatelskiej (1948–1954), zastępca szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego (1962–1969), prezes Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju (1962–1969), działacz ruchu robotniczego, członek Komitetu Centralnego PZPR (1981–1986).


Urodził się 4 grudnia 1906 w miejscowości Jeleń (ob. dzielnica Jaworzna) w dawnym zaborze austriackim. Posiadał wykształcenie średnie. W latach 1922–1925 uczeń ślusarski w fabryce "Azot" w Jaworznie, następnie przez trzy lata pracował jako górnik. W latach 1928–1930 odbył służbę wojskową. W okresie 1930–1936 oraz 1939–1942 pracował jako górnik we Francji.

Od 1936 żołnierz polskiego batalionu podczas hiszpańskiej wojny domowej. Dowodził batalionem im. Jarosława Dąbrowskiego. Podczas ofensywy na Ebro dowódca batalionu im. Adama Mickiewicza w stopniu majora. Od 1943 członek Sztabu Głównego Gwardii Ludowej, dowódca Okręgu Warszawskiego, a następnie dowódca obwodu IV krakowskiego Armii Ludowej.

Pierwszy komendant Milicji Obywatelskiej dawnego województwa rzeszowskiego (od 1945). Komendant wojewódzki MO w Krakowie i Warszawie (1946–1948). Odpowiedzialny za prześladowania aresztowanych żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Od 1948 do 1954 zastępca komendanta głównego Milicji Obywatelskiej w stopniu generała brygady. W latach 1954–1956 dyrektor Departamentu Kadr w Ministerstwie Przemysłu Spożywczego.

Od 1957 w aparacie politycznym Ludowego Wojska Polskiego: zastępca dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych (1957–1961), zastępca szefa Głównego Zarządu Politycznego WP (1962–1969). Równolegle w latach 1962–1969 prezes Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju. Następnie w latach 1969–1971 sprawował funkcję attaché wojskowego, morskiego i lotniczego Ambasady PRL w Sofii. Od 1971 wiceprezes Zarządu Głównego ZBoWiD, a od 1973 wiceprezes Międzynarodowej Federacji Uczestników Ruchu Oporu (FIR). Wieloletni prezes Związku Inwalidów Wojennych (1971–1991) oraz przewodniczący Krajowej Komisji Dąbrowszczaków przy ZG ZBoWiD. W 1980 został przeniesiony w stan spoczynku.

Działacz socjalistyczny i komunistyczny: członek Polskiej Partii Socjalistycznej (1922–1928), Komunistycznej Partii Hiszpanii (1937–1939), Francuskiej Partii Komunistycznej (1939–1942), Polskiej Partii Robotniczej (1943–1948), Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948–1990). W latach 1971–1981 członek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, a w latach 1981–1986 członek Komitetu Centralnego PZPR.

Napisał wspomnienia zatytułowane Droga w ogniu (wyd. w 1964 przez Wydawnictwo MON).
Awanse

* generał brygady – 1948
* generał dywizji – 1964
* generał broni w stanie spoczynku – październik 1988

Ordery i odznaczenia

* Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
* Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Order Budowniczych Polski Ludowej
* Order Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
* Order Krzyża Grunwaldu II klasy
* Krzyż Walecznych
* Złoty Krzyż Zasługi
* Medal 10-lecia Polski Ludowej
* Medal 30-lecia Polski Ludowej
* Medal 40-lecia Polski Ludowej
* Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Wpis do "Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich" (1983)
* Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR)
* Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)
* Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
* Medal "20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej" (ZSRR)
* Odznaka "25-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945" (ZSRR)
* Medal "30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej" (ZSRR)
* Medal "40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej" (ZSRR)

Bibliografia

* L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa – Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Warszawa 1988
* H.P. Kosk – Generalicja polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
* Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
* Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
* J. Stroynowski – Who's who in the socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia, tom 2, K.G. Saur Pub., 1989
* Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku "Wojskowy Przegląd Historyczny" (1960-1990)