Antysemityzm w średniowiecznej Polsce

[Warka]

Chciałbym abyście wypowiedzieli się na temat:

Czy średniowieczny antysemityzm wynikał z nauk Kościoła, czy się nimi po uprzednim zdeformowaniu posługiwał?

[MichałK]

Średniowiecze słynęło z wielu rzeczy m.in. z pogromów na ludności żydowskiej. Ludność owa przybywała na ziemie polskie od "początku" w charakterze kupców, i jako tacy dość szybko zaczęli odgrywać dużą rolę w młodym organizmie państwowym. Żydzi jako kupcy szybko stali się partnerami tubylczej politycznej i gospodarczej elity. Powód prosty jako jedyni zainteresowani byli handlem na większą skalę. Władcy i żydzi byli sobie potrzebni, dużym dowodem tych zażyłości jest przypisanie Piastom żydowskiego pochodzenia (tak, tak komentarz rabiego Szlomo ben Ishaq zwanego Rasi do biblijnego proroctwa Nahuma zinterpretowany został przez żydowskiego historyka z Troyes. interpretacja dotyczyła m.in. semickiego pochodzenia władców Polski). Z drugiej strony jednak mamy Kościół katolicki ze swoim duchowieństwem, przejmującym powoli kancelarie książęce i inne formy sprawowania władzy w średniowiecznej Polsce. Żydzi z czasem uchodzić zaczęli jako "szare eminencje" wątek z pochodzeniem piastów zmodyfikowano w późniejszym czasie że to dzięki niejakiemu żydowi Abrahamowi Prochownikowi zawdzięczali władzę. i dlatego obdarzani są życzliwością władców.
Z jednej strony mamy Kościół który pragnie rozszerzenia swych uprawnień a z drugiej żydów "szare eminencje". Chciałbym tu jednak podkreślić, że opisy "potęgi" politycznej żydów znajdują się w podaniach legend powstających głównie na bazie księgi Estery, podanych przez Długosza.
A jednak moim zdaniem Długosz może mieć trochę racji gdyż (już gruntownie udokumentowane) synod wrocławski pod przewodnictwem Gwidona z 1267 roku mówi " polska jako nowa zdobycz chrześcijaństwa( 1267 r!!!) jest wciąż podatna na zatrucie zabobonami żydowskich współmieszkańców" zakazuje się żydom mieszkać pod wspólnym dachem z chrześcijanami a nawet nosić znaki dzięki którym będą rozpoznawani.
pismo papieża Klemensa IV z tegoż roku również dotyczy tych zagadnień. Kościół wyznacza ograniczenia dla tej grupy społecznej a z drugiej strony 1264 przywilej dla żydów Bolesława Pobożnego, Henryk Brodaty porównuje sie do Dawida na tympanonie trzebnickiego klasztoru. Wynikało by z tego iż to kościół prowadząc politykę ograniczania i szkalowania doprowadził "ciemne masy" do wystąpień zbrojnych chcąc zająć ich miejsce przy władcach? przytoczone fakty by za tym przemawiały, ale jednak tak nie było. Kościół owszem przygotował grunt pod pogromy ale nie był ich prowodyrem. To drobne rycerstwo bojące się o swoją pozycję majątkową, często będące zadłużone u żydowskich lichwiarzy, jątrzyło nastroje i posługiwało się rękami mas i naukami kościoła dla osiągnięcia własnych celów.
Ciekawi mnie co wy o tym sądzicie pogromy powodował Kościół czy drobne rycerstwo posługujące się jedynie naukami Kościoła?

[stach]

Trochę trudno mówić o jakiejś jednoznacznej nauce Kościoła w tamtym okresie. Tak na prawdę Kościół Polski był na peryferiach świata chrześcijańskiego. Głos lokalnych kaznodziejów był znaczniejszy od oficjalnych bull i encyklik, które albo docierały szczątkowo, albo znacznie opóźnione. Inną sprawą pozostaje problematyczność ich rozpowszechniania. Zagadnienie to wymaga porównań tekstów papieskich dotyczących Żydów z "działalnością" polskich możnych względem tego narodu. Trzeba także zwrócić uwagę na pewien podział czasowy.... Inaczej relacje z Żydami musiały wyglądać w partykularnych księstwach doby rozbicia dzielnicowego, a inaczej w "zjednoczonej" Polsce Kazimierza Wielkiego(słynącego ze słabości do pewnej Żydówki). I rzecz najważniejsza.... jeśli chodzi o Polskę - trudno mówić o antysemityźmie - gdy porówna się to co działo się w innych krajach Europy

[Husarz]

Temat ruszy?