Rok 2014 rokiem dwóch kurierów

Dział ten poświęcony jest imprezom, wystawom lub innym zdarzeniom nawiązującym do historii Polski. Zespół historiapolski.eu będzie starał się wyszukiwać, systematyzować i publikować wszelkie zagadnienia z historii Polski jakie pojawią się w internecie, telewizji, prasie. Głównym celem jest propagowanie naszej historii w jednym zbiorczym projekcie.
Husarz
Posty: 803
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 31 paź 2010, 04:37

Rok 2014 rokiem dwóch kurierów

Post autor: Husarz »

W grudniu 2013 roku Senat przyjął uchwałę o ustanowieniu roku 2014 Rokiem Jana Karskiego oraz Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Okazją ku temu jest setna rocznica urodzin obu kurierów i emisariuszy Polskiego Państwa Podziemnego.

Jan Karski / Źródło: Wikimedia
Jan Karski / Źródło: Wikimedia

Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się 24 kwietnia 1914 r. w Łodzi. Po ukończeniu w 1935 r. studiów prawniczych i dyplomatycznych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie pracował jako urzędnik w MSZ. We wrześniu 1939 r., jako żołnierz artylerii konnej, dostał się do niewoli radzieckiej. Dwa miesiące później zbiegł z transportu i wrócił do Warszawy, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną. Ze względu na doskonałą pamięć i znajomość języków powierzono mu obowiązki kuriera władz Polskiego Państwa Podziemnego. W styczniu 1940 r. udał się do Paryża i Angers.

W 1942 r. pod pseudonimem Jan Karski wyruszył w kolejną misję, tym razem do Wielkiej Brytanii i USA. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Zbierając informacje na ten temat, dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta i obozu przejściowego w Izbicy.

Wstrząsającą relację świadka przekazał wielu amerykańskim i brytyjskim politykom, dziennikarzom i artystom. Spotkał się m.in. szefem brytyjskiego MSZ z Anthonym Edenem i prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem. Jednak jego dramatyczne apele o ratunek dla narodu żydowskiego nie przyniosły rezultatów.

Jubileusz stanowi okazję do oddania hołdu jednemu z najwybitniejszych Polaków XX wieku, bohaterowi II wojny światowej, Sprawiedliwemu Wśród Narodów Świata, obywatelowi Stanów Zjednoczonych, Honorowemu Obywatelowi Państwa Izrael, często dziś określanemu jako „człowiek, który chciał powstrzymać Holokaust”
- NAPISANO W UCHWALE.

Pomnik Jana Karskiego w Tel-Awiwie / Źródło: Wikimedia
Pomnik Jana Karskiego w Tel-Awiwie / Źródło: Wikimedia

Po wojnie Karski pozostał na emigracji w USA. Podjął studia z zakresu nauk politycznych i obronił doktorat na Uniwersytecie Georgetown, gdzie przez dalsze 40 lat wykładał stosunki międzynarodowe i teorię komunizmu. Zmarł w 2000 r. w Waszyngtonie.

Karski był również autorem kilku książek. Najsłynniejsza z nich, „Tajne państwo” została opublikowana w 1944 r. Opowiada o polskim Państwie Podziemnym, wojennych losach Karskiego – misjach kurierskich, ujęciu przez gestapo, torturach i uwolnieniu przez podziemie.

Karski otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień m.in. tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, liczne doktoraty honoris causa, był kawalerem Orderu Orła Białego i honorowym obywatelem Izraela. W kwietniu 2012 roku prezydent USA, Barack Obama odznaczył Jana Karskiego Medalem Wolności – najwyższym amerykańskim cywilnym odznaczeniem.

Jan Nowak-Jeziorański przemawia w Radio Wolna Europa / Źródło: Polska zbrojna
Jan Nowak-Jeziorański przemawia w Radio Wolna Europa / Źródło: Polska zbrojna

Jan Nowak-Jeziorański właściwie Zdzisław Antoni Jeziorański urodził się 2 października 1914 r. w Berlinie. Po ukończeniu gimnazjum przeniósł się do Poznania, gdzie studiował ekonomię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Po studiach pracował jako asystent na wspomnianej uczelni u boku m.in. wybitnego ekonomisty prof. Edwarda Taylora.

Brał udział w kampanii polskiej 1939 r., podczas walk nad Bugiem został wzięty do niewoli niemieckiej. W trakcie transportu jeńców do Niemiec udało mu się zbiec i powrócić do Warszawy. Gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Od 1941 r. był członkiem Związku Walki Zbrojnej, a następnie żołnierzem Armii Krajowej. Uczestniczył m.in. w Akcji „N”, w ramach której kolportowano wśród Niemców antynazistowskie materiały propagandowe w ich ojczystym języku. Posługiwał się m.in. pseudonimami „Jan Kwiatkowski” i „Adalbert Kozłowski”. Od 1943 r., jako „Jan Nowak” – kurier Komendanta Głównego AK i jego łącznik z londyńskim rządem RP, odbył pięć wypraw na trasie Warszawa-Londyn.

W 1944 r. walczył w Powstaniu Warszawskim. Po kapitulacji powstańców przedostał się do Londynu, a po zakończeniu wojny zdecydował się pozostać za granicą. W angielskiej stolicy od 1948 r. pracował w Radiu BBC, a następnie w Radiu Wolna Europa. 3 maja 1952 r. w siedzibie Radia Wolna Europa w Monachium poprowadził pierwszą audycję w języku polskim. W historycznym przemówieniu mówił m.in., że „nadejdzie jeszcze ten dzień, kiedy jutrzenka swobody zabłyśnie znów nad Warszawą”. Później został dyrektorem sekcji polskiej RWE, sprawował tę funkcję do grudnia 1975 r.

Jan Nowak-Jeziorański - honorowy wrocławianin (2000 r.) / Źródło: www.bu.kul.pl
Jan Nowak-Jeziorański – honorowy wrocławianin (2000 r.) / Źródło: www.bu.kul.pl

Następnie zamieszkał w USA, gdzie aktywnie włączył się w życie Polonii. Stał się, m.in. wraz z prof. Zbigniewem Brzezińskim, wytrwałym rzecznikiem spraw polskich. Za prezydentury Jimmy’ego Cartera i Ronalda Reagana był konsultantem amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

Nowak-Jeziorański odznaczony został m.in. krzyżem Virtuti Militari i Orderem Orła Białego. Był honorowym obywatelem m.in. Poznania, Wrocławia i Gdańska i Gdyni. Został też nagrodzony przez College of Democracy za szczególne zasługi w walce o demokrację w Polsce. Otrzymał amerykański Prezydencki Medal Wolności. Był też doktorem honoris causa m.in. uniwersytetów Jagiellońskiego, Warszawskiego i Wrocławskiego.

Jan Nowak-Jeziorański wiele razy, w momentach kluczowych, znacząco wpłynął na bieg wydarzeń w Polsce. Jako konsultant Rady Bezpieczeństwa ONZ, czy później doradca władz Stanów Zjednoczonych, miał istotny wpływ na ich politykę aktywnego wspierania „Solidarności”.
- GŁOSI UCHWAŁA.

Był laureatem wielu nagród dziennikarskich, m.in. Nagrodę Kisiela w kategorii publicystów, Złoty Mikrofon przyznawany przez Polskie Radio twórcom audycji emitowanych przez publiczną radiofonię, Diamentowy Mikrofon – nagrodę Polskiego Radia dla najwybitniejszych postaci radiowych.

Napisał kilka książek, m.in. „Kurier z Warszawy”, „Wojna w eterze”, „Polska z oddali”, „W poszukiwaniu nadziei” i „Rozmowy o Polsce”, „Fakty, wydarzenia, opinie”.

Jan Nowak-Jeziorański zmarł 20 stycznia 2005 r. w Warszawie.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Aktualności historyczne”