Z okazji 70. rocznicy powstania w getcie warszawskim warto pamiętać, że stanowisko samych Żydów w kwestii spojrzenia na ów powstańczy zryw nie jest jednolite. Wciąż wzbudza on wiele emocji, a sporo zagadnień nie zostało dotychczas uporządkowanych. Napięcia, jakie powstawały miedzy różnymi grupami w łonie żydowskiej społeczności, były bardzo silne i wbrew pozorom wcale nie wygasły. Przebieg wielu wydarzeń jest do tej pory niejasny, co cały czas stanowi zarzewie konfliktów. Równocześnie w licznych publikacjach oraz oficjalnych wystąpieniach zapomina się, że większość uczestników powstania nie tylko była Polakami w sensie prawnym, lecz również czuła się Polakami.
Jednym z charakterystycznych aspektów życia politycznego dwudziestolecia międzywojennego był wyjątkowy pluralizm. Poszczególne partie polityczne nie były oderwane od swoich terenowych działaczy, jak często ma to miejsce dzisiaj. Większość dorosłych mieszkańców II RP opowiadała się jako sympatycy lub przeciwnicy konkretnych ugrupowań. Co za tym szło, oddziaływanie organizacji politycznych miało zdecydowanie większy zasięg niż współcześnie. Przekaz był dodatkowo wzmocniony, ponieważ większość partii posiadała własne organy prasowe, prezentujące konkretne informacje w odpowiednim ideologicznym świetle. Oczywiste więc, że podobna polityczna mozaika występowała w środowisku szeroko rozumianej mniejszości żydowskiej. Co więcej, istniejące tam podziały były chyba jeszcze wyraźniejsze niż w innych środowiskach II RP.
Wśród Żydów istniały różnorodne, nieraz przedziwne, linie podziału. Najbardziej podstawowym wydawał się podział na zwolenników i przeciwników asymilacji. Należący do pierwszej grupy zazwyczaj nie identyfikowali się z tradycjonalistami, ponieważ należeli do ugrupowań politycznych „neutralnych” narodowo (jak na przykład Polska Partia Socjalistyczna) i występowali przeciwko religii. Wielu spośród nich przejawiało wręcz tendencje antysemickie wobec niezasymilowanych Żydów, co dobrze pokazuje chociażby casus Aleksandra Wata, który po latach bardzo żałował wyrażanej przez siebie pogardy. Zasymilowani Żydzi wykonywali często wolne zawody, brali czynny udział w życiu politycznym i częstokroć uważali się za Polaków żydowskiego pochodzenia, a nie Żydów mieszkających w Polsce. Obok nich żyli ci, którzy kultywowali tradycję. Część jednocześnie uważała się za Polaków, inni zaś odmawiali wszelkiej asymilacji i nierzadko nie potrafili nawet mówić po polsku. Słynne są przecież podania o tzw. ulicy żydowskiej w Warszawie, gdzie jedynym językiem, jaki można było usłyszeć, był jidysz.
Sprawy nie ułatwiały poglądy polityczne mniejszości żydowskiej. Podobnie jak w pozostałej części społeczeństwa można było tam spotkać reprezentantów różnych opcji światopoglądowych, od komunizmu po nacjonalizm. Powstawały takie organizacje, jak: Bund, Poalej Syjon czy Bejtar.
Sytuację zaogniały coraz silniejsze tendencje antysemickie, zauważalne w obozie sanacyjnym po śmierci Piłsudskiego, a także skrajna prawica o proweniencji endeckiej, jak np. Obóz Narodowo-Radykalny, który nie tylko otwarcie wypowiadał się w duchu antysemickim, ale również organizował ataki na Żydów na ulicach stolicy. Skutkowało to radykalizacją środowisk żydowskich, które ciągnęły albo ku komunizmowi, albo ku syjonizmowi w jego radykalnej, rewizjonistycznej formie. Wielu spośród przedwojennych Żydów należało do jednoznacznie lewicowego Bundu, prowadzącego otwartą wojnę zarówno ze zwolennikami asymilacji, jak i z częścią syjonistów, zwolenników odrodzenia się państwa Izrael.
Gdy Niemcy jesienią 1940 r. stworzyli w Warszawie getto, przedstawiciele tych ruchów znaleźli się w bezpośrednim sąsiedztwie, nic zatem dziwnego, że niezwykle szybko zaczęło dochodzić do różnego rodzaju konfliktów. Żydowscy konspiratorzy podzielili się na dwie grupy. Z jednej zrodziła się w 1942 r. Żydowska Organizacja Bojowa, zrzeszająca grupy o lewicowych poglądach, w tym i te współpracujące z Bundem. Z drugiej powstał Żydowski Związek Wojskowy, opierający się na syjonistycznych rewizjonistach, byłych oficerach Wojska Polskiego pochodzenia żydowskiego. W skład obu organizacji wchodzili ludzie o rozmaitych poglądach, z których część uważała się jednoznacznie za Polaków, zaś część wyłącznie za Żydów. Warto jednak podkreślić, że wielu z nich manifestowało swoje przywiązanie do Polski – uważali się za patriotów, czego przykładem może być miedzy innymi wywieszanie dwóch flag, polskiej i żydowskiej, podczas powstania w getcie.
Dla człowieka, który ma do czynienia jedynie z najbardziej znanymi przekazami na temat powstania, dużym zaskoczeniem może być informacja o aktywności ŻZW. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ przez lata starano się wymazać ze zbiorowej pamięci istnienie tej konkurencyjnej wobec ŻOB-u organizacji. Można tutaj przytoczyć miedzy innymi przykład Marka Edelmana głoszącego wprost, że ŻZW w ogóle nie istniał. W podobnym tonie wypowiadał się inny z dowódców ŻOB-u, Icchak Cukierman. Z przeciwnej strony kwestię tę bardzo ostro komentował Marian Apfelbaum, nazywając takie wypowiedzi manipulacjami. Co ciekawe, w Polsce do dnia dzisiejszego nie zostały przetłumaczone wspomnienia jednego z dowódców ŻZW Dawida Wdowińskiego zatytułowane „And we are not saved”.
Warto również pamiętać, że rozbudowane podziemie żydowskie walczyło nie tylko z hitlerowcami, ale również z ludźmi należącymi do kolaboranckiej Żydowskiej Służby Porządkowej i z Józefem Andrzejem Szeryńskim, stojącym na jej czele.
O tych wszystkich faktach wypadałoby przypomnieć podczas obchodów 70. już rocznicy powstania w getcie. Szczególnie dlatego, że nad Wisłą niejednokrotnie zryw ten przedstawiany jest jako dzieło wyłącznie ludzi z ŻOB-u. Wiedza na temat sporów o pamięć pozwala również nabrać dystansu i zyskać świadomość, że nie tylko powstanie warszawskie wzbudza wiele emocji.
Redakcja: Michał Przeperski
Zamęt wokół powstania w getcie
Dział ten poświęcony jest imprezom, wystawom lub innym zdarzeniom nawiązującym do historii Polski. Zespół historiapolski.eu będzie starał się wyszukiwać, systematyzować i publikować wszelkie zagadnienia z historii Polski jakie pojawią się w internecie, telewizji, prasie. Głównym celem jest propagowanie naszej historii w jednym zbiorczym projekcie.
-
- Posty: 1570
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38
Wróć do „Aktualności historyczne”
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty