Stosunki polsko-litewskie
-
Kazik36
- Posty: 338
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 22 lut 2011, 06:05
Stosunki polsko-litewskie
Mam następujące pytanie. Jak układały się stosunki polsko-litewskie w czasie II wojny światowej? Byłbym bardzo wdzięczny za opisanie najważniejszych faktów i podanie dat kilku, kilkunastu najważniejszych wydarzeń w tej materii.
Re: Stosunki polsko-litewskie
Podczas wojny Polska i Litwa były pod okupacją, więc raczej nie mogły mieć jakichś szczególnych układów politycznych. W okresie międzywojennym wybuchł spór o Wileńszczyznę. 20 lutego 1922 Sejm Orzekający podjął uchwałę, która orzekała, że Wileńszczyzna należy do Polski. 24 marca ziemia wileńska została bezpośrednio włączona do Polski, stając się jednym z 16 województw. Spór ten trwał, aż do 1928 roku. W marcu 1938 roku miał miejsce incydent zbrojny, w wyniku którego śmierć poniósł żołnierz polskiego Korpusu Ochrony Pogranicza. W związku z tym 17 marca rząd polski wystosował ultimatum do rządu litewskiego z żądaniem natychmiastowego nawiązania normalnych stosunków dyplomatycznych bez żadnych warunków wstępnych. 19 marca rząd Litwy przyjął żądania, co pozwoliło unormować stosunki.
Re: Stosunki polsko-litewskie
Według mnie to bardzo uproszczone ujęcie tematu. Najwięcej umiem powiedzieć, o latach 1939-1940, kiedy Wilno wróciło na mocy umowy litewsko-radzieckiej (przy poparciu III Rzeszy) do Litwy. Litwini podjęli intensywną akcję zmierzającą do litiwnizacji Wilna i przyległych ziem, ale z czasem władzę na Litwie zaczęła przejmować armia radziecka (stacjonująca na Litwie na mocy tej samej umowy, która przywróciła Wilno Litwie). W 1941 roku zaczęły się wywózki ludności Litwy na Syberię (także ludności polskiej z tego terenu). Transporty przerwała, paradoksalnie, inwazja III Rzeszy na ZSRS.
Odnośnie stosunków polsko-litewskich, przypuszczam, że nie były one aż tak złe w czasie wojny. Oba kraje zrozumiały, że ich niezależność leży we wzajemnej współpracy.
Tutaj znajdziesz kilka słów na temat obrony Wilna w 1939 roku:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Obrona_Wilna_1939
Czy ktoś może pomóc, jak wyglądała historia Litwy w latach 1941-1944 (do momentu wkroczenia Armii Czerwonej na te tereny)? Wiem, że część Litwinów walczyła w oddziałach kolaboracyjnych (na przykład litewska milicja uczestniczyła w likwidacji getta warszawskiego).
Odnośnie stosunków polsko-litewskich, przypuszczam, że nie były one aż tak złe w czasie wojny. Oba kraje zrozumiały, że ich niezależność leży we wzajemnej współpracy.
Tutaj znajdziesz kilka słów na temat obrony Wilna w 1939 roku:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Obrona_Wilna_1939
Czy ktoś może pomóc, jak wyglądała historia Litwy w latach 1941-1944 (do momentu wkroczenia Armii Czerwonej na te tereny)? Wiem, że część Litwinów walczyła w oddziałach kolaboracyjnych (na przykład litewska milicja uczestniczyła w likwidacji getta warszawskiego).
Re: Stosunki polsko-litewskie
Polecam tekst (właściwie cykl artykułów ) na temat barwnej postaci antykomunistycznego pisarza pt "Trzy okupacje Józefa Mackiewicza". To był facet zajmujący się właśnie tematyką narodową na wileńszczyźnie, przedstawiciel tzw. krajowców. Przebywał w Wilnie do 1944. Był wziętym publicystą i pisał na tematy bieżące. Polecam także jego ksiązki i jego brata Stanisława (Cata) który był publicystą, politykiem i premierem emigracyjnym (choć bardziej wiarygodny jest Józef 
)
Trzy okupacje Józefa Mackiewicza (1939 – 1944): „Okupacja” litewska (X 1939 – VI 1940)
http://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/ ... ml?id=2770
Trzy okupacje Józefa Mackiewicza (1939 – 1944): Okupacja niemiecka (VI 1941 – V 1944)
http://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/ ... ml?id=2997
No i wojenne wspomnienia innego świetnego pisarza, również do 1944 w Wilnie - Sergiusza Piaseckiego - "Czlowiek przemieniony w wilka", "Dla honoru organizacji", "Wieża Babel". Szczególnie sugestywna jest scena kolacji Piaseckiego z dwoma profesorami- braćmi. Jeden brat był nacjonalistą białoruskim, drugi litewskim, obaj kolaborowali z Niemcami.
)Trzy okupacje Józefa Mackiewicza (1939 – 1944): „Okupacja” litewska (X 1939 – VI 1940)
http://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/ ... ml?id=2770
Trzy okupacje Józefa Mackiewicza (1939 – 1944): Okupacja niemiecka (VI 1941 – V 1944)
http://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/ ... ml?id=2997
No i wojenne wspomnienia innego świetnego pisarza, również do 1944 w Wilnie - Sergiusza Piaseckiego - "Czlowiek przemieniony w wilka", "Dla honoru organizacji", "Wieża Babel". Szczególnie sugestywna jest scena kolacji Piaseckiego z dwoma profesorami- braćmi. Jeden brat był nacjonalistą białoruskim, drugi litewskim, obaj kolaborowali z Niemcami.
Re: Stosunki polsko-litewskie
Obraz stosunków polsko-litewskich był bardzo złożony i dobrze jakby nie ograniczał się do powielania prostych stereotypów. Złożonośc polega na zmienności sytuacji ziem litewskich (Republiki Litewskiej i Wileńszczyzny) w okresie II wojeny światowej jak i na płaszczyzne tych staosunków (oficjalne władze, kolaboranci, ruch oporu, elity, zwykłe stosunki itd).
W pierwszy okresie mamy do czynienia z formalnym zajęciem i okupacją litewską Wileńszczyzny. Dokonało się to bez działań zbrojnych i bez wejścia Republiki z sojusz z którymś z agresorów (jak to zrobiła Słowacja). "Okupacja" Litewska ta wydaje się najlepszyum co mogło sie tym ludziom w tej sytuacji przydarzyć. Dawała przedewszystkim szanse na emigracje.
Z drugiej strony Litwa wobec wkroczenia do niej Armii Czerwonej powoli traci suwerenność czego finałem jest aneksja przez ZSRR w 1940.
Okupacja niemiecka wiążę się z kolaboracją części społeczeństwa litewskiego. Mamy też do czynienia z aktami zbrodnii dokonywanych przez cześć tych kolaborantów które dotkneły także Polaków (Ponary).
Podobnie jak na terenach spornych pomiędzy Polska i Ukrainą, na terenie Wileńszczyzny Litwini i Polacy widzieli w sobie, jeśli nie obecnego to przyszłego przeciwnika. Dlatego AK nie mogła przez Litwinów być oceniana jak sojusznik w jakiejkolwiekj konfiguracji.
Do największego konfliktu zbrojnego doszło po utworzeniu Lietuvos Vietinė Rinktinė (Litewski Korpus Lokalny) gen. Povilasa Plechavičiusa. Na wiosnę 1944 został skierowany do walk z oddziałami Armii Krajowej. Walki toczyły się początkowo ze zmiennym szczęściem i niestety nie odbywało się bez zbrodni wojennych z obu stron. Ostatecznie w bitwie pod Murowanej Oszmiance 14 maja 1944 litewski korpus został rozbity przez skoncentrowane siły AK. Większość jeńców zostało rozebranych do bielizny i wypuszczonych.
Po odmowie przysięgi na wierność Hitlerowi i wcieleniu do Wehrmahtu Niemcy korpus rozwiązali a oficerów bądź rozstrzelali bądź skierowali do obozów koncentracyjnych.
W pierwszy okresie mamy do czynienia z formalnym zajęciem i okupacją litewską Wileńszczyzny. Dokonało się to bez działań zbrojnych i bez wejścia Republiki z sojusz z którymś z agresorów (jak to zrobiła Słowacja). "Okupacja" Litewska ta wydaje się najlepszyum co mogło sie tym ludziom w tej sytuacji przydarzyć. Dawała przedewszystkim szanse na emigracje.
Z drugiej strony Litwa wobec wkroczenia do niej Armii Czerwonej powoli traci suwerenność czego finałem jest aneksja przez ZSRR w 1940.
Okupacja niemiecka wiążę się z kolaboracją części społeczeństwa litewskiego. Mamy też do czynienia z aktami zbrodnii dokonywanych przez cześć tych kolaborantów które dotkneły także Polaków (Ponary).
Podobnie jak na terenach spornych pomiędzy Polska i Ukrainą, na terenie Wileńszczyzny Litwini i Polacy widzieli w sobie, jeśli nie obecnego to przyszłego przeciwnika. Dlatego AK nie mogła przez Litwinów być oceniana jak sojusznik w jakiejkolwiekj konfiguracji.
Do największego konfliktu zbrojnego doszło po utworzeniu Lietuvos Vietinė Rinktinė (Litewski Korpus Lokalny) gen. Povilasa Plechavičiusa. Na wiosnę 1944 został skierowany do walk z oddziałami Armii Krajowej. Walki toczyły się początkowo ze zmiennym szczęściem i niestety nie odbywało się bez zbrodni wojennych z obu stron. Ostatecznie w bitwie pod Murowanej Oszmiance 14 maja 1944 litewski korpus został rozbity przez skoncentrowane siły AK. Większość jeńców zostało rozebranych do bielizny i wypuszczonych.
Po odmowie przysięgi na wierność Hitlerowi i wcieleniu do Wehrmahtu Niemcy korpus rozwiązali a oficerów bądź rozstrzelali bądź skierowali do obozów koncentracyjnych.
Re: Stosunki polsko-litewskie
Jan Rutkiewicz i Walerij Kulikow ,,Wojsko litewskie 1918-1940".
Re: Stosunki polsko-litewskie
Polecam następujące lektury :
- Jerzy kułak - ,,Rozstrzelany oddział"
- Jan Erdman - ,,Droga do Ostrej Bramy"
W tej drugiej pozycji bogata bibliografia. Nie znam tłumaczeń ale jest też bogata literatura litewska.
Z mojego podwórka ( Suwalszczyzna) - tu od 1919 do 1921 trwał zbrojny konflikt polsko - litewski ( z powstaniem antylitewskim w okupowanych Sejnach). Podczas II wojny Polacy ściągali z Litwy broń i do walk takich jak na Wileńszczyźnie nie dochodziło. Po 1945 trwała współpraca antykomunistycznego podziemia polskiego i litewskiego (Litwini przechodzili na polską strone granicy, mieli tu siatkę i drogę łącznościową do Szwecji i Francji). Ostatni partyzant Suwalszczyzny zabity w październiku 1954 w okolicach Lipska nad Biebrzą był Litwinem nazywał się ANTONI KWIEDOROWICZ ( Antanas Kvedaravicius) ps. ,,Lis" ,,Stryjek" ( Łape, Seskas)
- Jerzy kułak - ,,Rozstrzelany oddział"
- Jan Erdman - ,,Droga do Ostrej Bramy"
W tej drugiej pozycji bogata bibliografia. Nie znam tłumaczeń ale jest też bogata literatura litewska.
Z mojego podwórka ( Suwalszczyzna) - tu od 1919 do 1921 trwał zbrojny konflikt polsko - litewski ( z powstaniem antylitewskim w okupowanych Sejnach). Podczas II wojny Polacy ściągali z Litwy broń i do walk takich jak na Wileńszczyźnie nie dochodziło. Po 1945 trwała współpraca antykomunistycznego podziemia polskiego i litewskiego (Litwini przechodzili na polską strone granicy, mieli tu siatkę i drogę łącznościową do Szwecji i Francji). Ostatni partyzant Suwalszczyzny zabity w październiku 1954 w okolicach Lipska nad Biebrzą był Litwinem nazywał się ANTONI KWIEDOROWICZ ( Antanas Kvedaravicius) ps. ,,Lis" ,,Stryjek" ( Łape, Seskas)
Re: Stosunki polsko-litewskie
Polecam zapoznać się z historią tzw. strzelców ponarskich,litewskich nacjonalistów którzy w latach 1941-44 dokonywali egzekucji w Ponarach na Polakach,Żydach i jeńcach radzieckich a także działaniom LVR która pacyfikowała polskie wsie,przy okazji zabijając Rosjan-starowierców.Słynna była sprawa ojca naszego olimpijczyka zabitego przez LVR,do tego Sauguma i jej współdziałanie z Gestapo.
Re: Stosunki polsko-litewskie
W Lublinie w czasie okupacji była szkola policji "Ostlandu" czyli litewskiej, ukraińskiej i bialoruskiej. Najbardziej SS cenilo batalion policji litewskiej, który początkowo pelnił słuzbę m. inn. w wiezieniu śledczym Na Zamku a poźniej stacjonowal w obozie Na Majdanku stanowiac 60 procent ludobojczej zalogi SS.
Na Majdanku w Lublinie slużyły kolejno dwa bataliony policji litewskiej "Ostlandu" (Litwa należala do "Ostlandu") wyrożniajace sie w ludobójczej służbie przeważnie jako konwojenci i wartownicy i jako gorliwi katolicy w miarę możliwości uczęszczajacy na niedzielne msze święte. W ostatnich dniach okupacji gdy niemieccy SS-mani dozorujący więźniów kopiących okopy zagadywali do nich przedstawiajac sie jako Austryjacy przymusowo wcieleni do wojska, to "etniczni Litwini" równiez dozorujacy tych wieźniow bili ich za zbyt powolna pracę.
Na Majdanku w Lublinie slużyły kolejno dwa bataliony policji litewskiej "Ostlandu" (Litwa należala do "Ostlandu") wyrożniajace sie w ludobójczej służbie przeważnie jako konwojenci i wartownicy i jako gorliwi katolicy w miarę możliwości uczęszczajacy na niedzielne msze święte. W ostatnich dniach okupacji gdy niemieccy SS-mani dozorujący więźniów kopiących okopy zagadywali do nich przedstawiajac sie jako Austryjacy przymusowo wcieleni do wojska, to "etniczni Litwini" równiez dozorujacy tych wieźniow bili ich za zbyt powolna pracę.