Adam Józef Aleksander Epler (ur. 1 grudnia 1891 we Lwowie, zm. 24 października 1965 w Londynie) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Rodzina i młodość
Był synem Marii i Edwarda, inżyniera kolejowego i wiceprezydenta miasta Lwowa. Żonaty z Zofią z Murczyńskich. Miał syna Zbigniewa (ur. 18 sierpnia 1919).
W 1909 uzyskał maturę w Gimnazjum Klasycznym w Chyrowie, po czym podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim – w sumie zaliczył osiem semestrów w latach 1909–1912 i 1913–1914.
Służba w Cesarskiej i Królewskiej Armii
W 1912 odbył jednoroczną obowiązkową służbę w C.K. Armii, gdzie ukończył szkołę oficerów rezerwy w XI Brygadzie Artylerii. 1 maja 1915 otrzymał stopień podporucznika rezerwy. W czasie I wojny światowej służył na frontach wschodnim i włoskim, awansując we wrześniu 1916 do stopnia porucznika. W 1918 ukończył kurs dowódców baterii, zorganizowany w 10 Armii, stacjonującej w Trydencie.
Służba w Wojsku Polskim
Po upadku monarchii austro-węgierskiej zgłosił się 13 listopada 1918 do Stacji Zbornej Oficerów Artylerii w Krakowie i w kilka dni potem otrzymał przydział do 1 Krakowskiego Pułku Artylerii Polowej na stanowisko dowódcy baterii. Z tym pułkiem przeszedł szlak bojowy w czasie wojny o granice wschodnie w 1919, następnie walczył jako dowódca baterii i dywizjonu w 3 Pułku Artylerii Polowej Legionów w wojnie bolszewickiej 1920.
Po wojnie ukończył półroczny kurs dowódców dywizjonów w Toruniu i został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919. W okresie od 15 czerwca 1922 do 15 lipca 1924 był dowódcą I dywizjonu w 3 PAP Leg. w Zamościu, a następnie z dniem 15 lipca 1924 objął w tym pułku stanowisko kwatermistrza i pełnił je do połowy 1926[1]. Do 4 kwietnia 1929 był zastępcą dowódcy i p.o. dowódcy tego pułku. W tym czasie otrzymał od dowódcy 3 DP Leg. pułkownika (a w niedługim czasie generała brygady) Stanisława Kwaśniewskiego następująca opinię służbową: "Podpułkownik Epler posiada bardzo wybitne wartości taktyczne, bardzo dobry artylerzysta. Nadzwyczajnie sprytny, posiada szerokie horyzonty, szybko się orientuje, bardzo dobry prelegent. Inteligencja nadzwyczajna, podobnie i bystrość umysłu."
4 grudnia 1929 objął dowództwo 28 PAP w Zajezierzu koło Dęblina i sprawował je do 15 października 1935. W międzyczasie ukończył VII Kurs Wyższych Dowódców Artylerii przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie.
Po odejściu z Zajezierza – gdzie miał wielkie zasługi jako organizator koszar, parku przykoszarowego i bazy socjalnej dla kadry i żołnierzy – objął stanowisko II dowódcy Piechoty Dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach, gdzie służył do wybuchu II wojny światowej.
W czasie kampanii wrześniowej zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym objął dowództwo Ośrodka Zapasowego 20 DP w Słonimie, gdzie w dość krótkim czasie zorganizował zgrupowanie "Kobryń" w sile prawie pełnej dywizji piechoty, walczące następnie pod rozkazami gen. Franciszka Kleeberga w SGO "Polesie" i znanej pod nazwą 60 Dywizji Piechoty (Rezerwowa). Wraz ze swą dywizją walczył pod Kockiem, a jego udział w tej bitwie uznawany jest jako wybitny.
Po złożeniu broni 6 października 1939 płk Epler dostał się do niewoli niemieckiej, a Niemcy pozwolili mu zatrzymać szablę. Przebywał w obozie przejściowym w Dęblinie, potem w Radomiu, skąd z pomocą radomskich harcerzy (rodzina porucznika Jończyka) zbiegł i włączył się do ruchu konspiracyjnego Organizacji Orła Białego w Krakowie pod pseudonimem "Kobylański". Zagrożony aresztowaniem, zdecydował się na ucieczkę z Krakowa przez Słowację, Węgry i państwa bałkańskie na Bliski Wschód, gdzie do końca grudnia 1940 dowodził stacjonującą wówczas w Egipcie Legią Oficerską. Po wojnie osiadł w Londynie, gdzie zmarł 24 października 1965.
Był autorem pracy pt. Ostatni żołnierz polski kampanii 1939 roku wydanej w 1942 w Tel Awiwie przez Sekcję Oświaty i Kultury Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie. W 1989 ARS-HIT Spółka z o.o. Centrum Wydawniczo-Handlowe Wydawnictwo i Galeria opublikowała reprint wydania z 1942.
Postanowieniem Nr W.111-48-94 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy z dnia 28 września 1994 mianowany został za szczególne zasługi w działalności konspiracyjnej i w walce zbrojnej z niemieckim okupantem, pośmiertnie, do stopnia generała brygady[2].
Awanse
* podpułkownik 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 12 lokatą w korpusie oficerów zawodowych artylerii
* pułkownik ze starszeństwem z 1 stycznia 1931
* generał brygady 28 września 1994 pośmiertnie
Ordery i odznaczenia
* Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 11)
* Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 14)
* Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[3]
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[4]
* Krzyż Walecznych – czterokrotnie
* Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)
* łotewski Medal Pamiątkowy 1918–1928
oraz krzyże i medale C.K. Armii.
Przypisy
1. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 67 z 17.07.1924 r.
2. ↑ Postanowienie Nr W.111-48-94 Prezydenta RP z dnia 28 września 1994 r.
3. ↑ Nr 774 w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 17.05.1921 r., nr 13672 za kampanię wrześniową 1939 r., nr 14419 także za kampanię wrześniową 1939 r.
4. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r.
Bibliografia
* Rocznik Oficerski z 1924, s. 642, 738.
* Rocznik Oficerski z 1932, s. 176, 696.
Adam Epler
Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
-
- Administrator
- Posty: 4635
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
- Kontakt:
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty