Jerzy Wojciech Barański

[Artur Rogóż]

Jerzy Wojciech Barański (ur. 20 kwietnia 1926 w Rojowie koło Ostrzeszowa, zm. 5 marca 2006 w Warszawie) – polski dowódca wojskowy, generał broni Wojska Polskiego, zastępca szefa Sztabu Generalnego WP do spraw operacyjnych (1968-1971), dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego (1971–1978), szef Głównego Zarządu Szkolenia Bojowego (1978-1986), szef Głównego Zarządu Szkolenia Bojowego Wojska Polskiego (1986-1989), ambasador nadzwyczajny i pełnomocny PRL na Kubie (1989–1991).
Życiorys

Urodził się 20 kwietnia 1926 w Rojowie koło Ostrzeszowa, w Poznańskiem - w rodzinie robotnika. W czasie wojny wysiedlony wraz z rodziną do Generalnego Gubernatorstwa w okolice Ciechanowa. W 1945 zgłosił się na ochotnika do wojska i został skierowany do Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 2 w Lublinie. Po jej rozformowaniu przeniesiony został do Oficerskiej Szkoły Piechoty i Kawalerii w Krakowie, którą ukończył ukończył 25 sierpnia 1946 jako prymus - podporucznik kawalerii. Pozostał w szkole do pełnienia dalszej służby jako dowódca plutonu szkolnego. Następnie pełnił funkcję adiutanta dowódcy Okręgu Wojskowego nr V w Krakowie. W 1947 został dowódcą kompanii piechoty 16 pułku piechoty w Tarnowie w składzie 6 Dywizji Piechoty. W 1948 ukończył Wyższą Szkołę Oficerską Jugosłowiańskiej Armii Ludowej w Sarajewie. Następnie był dowódcą batalionu w 33 pułku piechoty w Nysie w składzie 7 Dywizji Piechoty, z kolei był szefem sztabu 35 pułku piechoty 7 Dywizji Piechoty w Tarnowskich Górach. Od 1953 był szefem Wydziału Operacyjnego w sztabie Śląskiego Okręgu Wojskowego. W 1954 ukończył roczny Kurs Doskonalenia Oficerów w Akademii Sztabu Generalnego WP. Następnie był szefem oddziału w Głównym Zarządzie Wyszkolenia Bojowego. W 1958 ukończył studia w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR. Po ukończeniu studiów był szefem sztabu - kolejno 20 Dywizji Pancernej w Szczecinku oraz 11 Dywizji Zmechanizowanej w Żaganiu.

Od 1961 pełni kolejno funkcje: starszego pomocnika szefa Oddziału Operacyjnego, szefa Oddziału Operacyjnego, zastępcy szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego WP. W 1968 zostaje szefem Zarządu Operacyjnego - zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP do spraw operacyjnych. 19 maja 1971 zostaje wyznaczony na stanowisko dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego.

27 lutego 1978 zostaje szefem nowo utworzonego Głównego Zarządu Szkolenia Bojowego. W 1983 uzyskuje stopień naukowy doktora nauk wojskowych w Akademii Sztabu Generalnego WP. W 1984 kończy Wyższy Kurs Akademicki w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR. W latach 1978-1989 jednocześnie pełni funkcję dowódcy tzw. "Frontu Polskiego".

W 1989 został urlopowany z wojska i przekazany do dyspozycji Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 9 czerwca 1989 został wyznaczony na stanowisko ambasadora PRL w Republice Kuby. Funkcję tę pełnił do 10 lipca 1991, kiedy to zakończył zawodową służbę wojskową.

Po przejściu w stan spoczynku pracował w przedsiębiorstwie handlu bronią. 10 marca 1992 wraz z pięcioma innymi obywatelami polskimi - aresztowany we Frankfurcie nad Menem w związku z tzw. "aferą karabinową". Został wydany władzom amerykańskim, następnie - uniewinniony przez amerykański sąd i oczyszczony ze wszystkich zarzutów. Wydarzenia te Wojskowe Służby Informacyjne uznały za prowokację amerykańskich służb celnych, która stwarzała realne zagrożenie dla handlu bronią realizowanego przez polskie firmy.

Był aktywnym działaczem sportowym w WKS "Zawisza" Bydgoszcz i CWKS "Legia" Warszawa. W latach 1985-1989 pełnił funkcję prezesa CWKS "Legia" Warszawa. Od 1981 był wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Członek PPR od 1946. W latach 1975-1981 był zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR. Od 1981 był członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR.

Zmarł nagle 5 marca 2006 w Warszawie.
Awanse wojskowe

* generał brygady - 1966
* generał dywizji - 1971
* generał broni - 1985

Odznaczenia

* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski - październik 1980
* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
* Order Sztandaru Pracy I klasy - październik 1973
* Order Sztandaru Pracy II klasy
* Złoty Krzyż Zasługi
* Srebrny Krzyż Zasługi
* Medal 10-lecia Polski Ludowej
* Medal 30-lecia Polski Ludowej
* Medal 40-lecia Polski Ludowej
* Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR)
* Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)

Bibliografia

* "Kto jest kim w Polsce", Warszawa 1989
* S. Brzeziński, R. Majewski, H. Wittek - "Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Zmechanizowanych im. T. Kościuszki 1943–1983", Warszawa 1984
* L. Grot, T. Konecki, E.J. Nalepa - "Pokojowe dzieje Wojska Polskiego", Warszawa 1988
* "Pomorski Okręg Wojskowy 1945-1987. Zarys dziejów" (praca zbiorowa pod red. A. Karnowskiego), Bydgoszcz 1989
* L. Kowalski - "Generał ze skazą", Warszawa 2001
* "Żołnierz Wolności", 4 października 1983
* "Żołnierz Wolności", 12 czerwca 1989
* "Polska Zbrojna", 5 kwietnia 2006
* M. Jędrzejko, M.L. Krogulski, M. Paszkowski - "Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej", Warszawa 2002
* Raport z weryfikacji WSI
* Rozmowa z generałem Wojciechem Barańskim - w: Parallel History Project on NATO and the Warsaw Pact